مناهج

📝 رسالت حوزه؛ بخش دوم

👤 آیت‌الله شب زنده دار


🔹 مانع‌زدایی یعنی حذف موانع تحصیل:
و مانع‌زدایی‌ها هم... موانع گاهی سر راه تحصیل فراوان است، گاهی در حوزه‌های علمیه. یکی همین نهال‌کشی‌هایی است که بالاخره در حوزه دارد می‌شود و می‌بینیم طلبه جوان مستعد با استعداد قابل برای ترقی، این نهاد، آن نهاد، آنجا و آنجا می‌آیند سراغ‌شان و اینها را بالاخره برای مناصبی که در نظر دارند می‌برند. آنها هم آدم‌های بااستعداد و فرهیخته می‌خواهند. خب نتیجه این چه می‌شود؟ نتیجه‌اش این می‌شود که کم‌کم «حوزه» از این استعدادها خالی می‌شود.

🔻 گاهی باید صد نفر، دویست نفر آدم با استعداد کار کند تا پنجاه نفر از آن در بیاید چون موانع سر کار فراوان است، چه هست، چه هست، این‌ها هم هست دیگر و این یک واقعیتی است که الان ما در حوزه‌ها می‌بینیم و حقیقتاً خطر بزرگی است.
باید این امر محاسبه بشود ولو اینکه در بعضی از موارد هم تزاحم است، حتی اگر شما ببینید که بالاخره افراد دارای صلاحیت کمتری بروند یا حتی در مواردی هم مسؤولیت‌هایی هم بدون متصدی باقی بماند، در تزاحم با اینکه آن [نهاد]ها اینگونه باشد یا خدای نکرده حوزه علمیه، آن قوای علمی و آن اصالت حوزه ضربه ببیند [حفظ حوزه مقدم است].

🔻 یادم می‌آید یک زمانی [برای جذب یک نهاد] خیلی دنبال افراد (طلاب مستعد) بودند، من عرض کردم کار شما مثل این می‌ماند که در زمان جنگ بروید در دانشکده پزشکی بگویید شما چرا اینجا نشستید، ما الان پرستار کم داریم، همه دانشجوها یا غالب دانشجوهای رشته پزشکی را ببریم برای پرستاری!! آن موقع نگاه می‌کنی خیلی خوب است، همه‌جا پرستار است و دیگر آن بیماری‌ها [و جراحت‌ها درمان می‌شود]. اما ده سال دیگر که نگاه می‌کنی [هیچ] پزشکی نمانده است. اینها باید درس بخوانند تا ده سال دیگر متخصص بشوند. آینده آینده... و در این تزاحم آن مقدم است.

✅ بنابراین این پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها ولو نظر مبارک رهبر دام ظله العالی نسبت به امور اقتصادی بود، اما در امور غیراقتصادی هم حقیقت این است که مثل پیشرفت‌های علمی چه در حوزه و چه در مراکز علمی آخر، آنجا هم نیاز به همین دارد، تولید؛ چه تولید امور مادی، چه تولید علم...

📌 ادامه دارد...

📗 درس خارج؛ ۷ فروردین ۱۴۰۰

📝 رسالت حوزه؛ بخش نخست

👤 آیت‌الله شب زنده دار


1لزوم توجه به تولید علم:
در مسأله‌ی تولید و پشتیبانی از تولید و مانع‌زدایی‌ها، ما یک تولیداتی در ناحیه‌ی امور مادی و آنچه که برای اعاشه‌ی زندگی لازم هست داریم؛ اما یک مسأله‌ی دیگر هم تولید علم هست، تولید معارف هست. البته در اینجا تولید به معنای کشف هست، یعنی وجود دارد و ما به دنبال کشف آن‌ها قرار است برویم؛ اینجا هم حقیقت مطلب این است که احتیاج به پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها دارد.

📝 بلاتکلیفی سرانجام تعیین مدارک مستقل حوزوی


🔸 اخیرا شورای محترم عالی در کانال خود، به مناسبت دهمین سالگرد سفر امام خامنه‌ای به قم، اهم مصوبات درباره تحقق مطالبات امام خامنه‌ای را منتشر کرده است:
eitaa.com/shorayeaali/60

🔹 در این مورد چند نکته ضروری است:

یک.
اینکه شورای محترم عالی، بالاخره باب اطلاع‌رسانی و گفتگو با بدنه حوزه علمیه را گشود، اقدامی مغتنم و مورد تقدیر است و همین امور موجب اعتماد هرچه بیشتر اساتید و طلاب به شورای عالی خواهد شد.


دو.
ای کاش به جای انتشار تیتر مصوبات، و ارائه گزارشی موجز و فوق‌العاده ناقص، یک مصاحبه جامع و قوی انجام می‌شد تا گزارشی جامع و پخته ارائه می‌شد.


سه.
آنچه مورد دغدغه اساتید و طلاب است، تحقق مطالبات امام خامنه‌ای و نمود عینی آن است؛ نه صرف مصوبات و برگزاری جلسات. لذا پس از ده سال از سفر پر خیر و برکت امام خامنه‌ای به قم، پسندیده است شورای محترم عالی به صورت ملموس گزارشی از آنچه محقق شده است ارائه دهد.


چهار.
در مورد اعطای مدارک مستقل حوزوی که از تصریحات و مطالبات جدی سه دهه امام خامنه‌ای از شورای عالی است، صرفا مصوبه ۱۰۷۹ شورای عالی آمده «بازنگری در آیین‌نامه شورای مدارک علمی و اعطای مدارک حوزوی»!!

❓یعنی پس از ده سال -به اعتبار دهمین سالگرد سفر رهبری و حدود سی سال به اعتبار پیشینه‌ی مطالبه رهبری- همچنان کار بازنگری به سرانجام روشنی نرسیده است؟!
این سؤال در مورد بقیه مصوباتی که همچنان در حد مصوبه باقی مانده است، نیز صادق است.

📝 راه حلی دیگر برای نجات از بحران مدارک حوزوی

🖋 علی مهدوی


🔸 برخی از اعضای شورای عالی در واکنش به «مطالبات تحولی» طلاب و اساتید می‌گویند: طرح‌های قابل اجرا بدهید تا پیگیری شود؛ نه طرح‌های آسمانی و غیر قابل اجرا.
در این باره چند نکته به ذهن می‌رسد:

یک.
اعضای محترم شورای عالی در هفته چند ساعت وقت برای پیگیری مطالبات امام خامنه‌ای، اساتید و طلاب قرار می‌دهند؟ برخی بزرگواران فرموده بودند برای هر سخنرانی ۲۰ ساعت کامل وقت جهت مطالعه می‌گذارند؟ آیا با وجود دو درس خارج در روز، سخنرانی و برنامه‌های مختلف می‌توان حداقل ۴۰ ساعت در هفته برای شورای عالی وقت گذاشت و به ارائه طرح و ایده‌پردازی رسید؟

دو.
اگر یکی از دلایل معطل‌ماندن مطالبات امام خامنه‌ای، اساتید و طلاب، فقدان راه و راهکارهای متقن هست -نه بی‌اعتنایی و نادیده‌گرفتن مطالبات- چرا از ظرفیت عظیم حوزه علمیه استفاده نشود؟

امروز #مرکز_امور_نخبگان حوزه‌های علمیه شمار قابل توجهی از طلاب و فضلای حوزه‌های علمیه را به عنوان جامعه نخبگانی شناسایی کرده است؛ اما خروجی این جامعه نخبگانی و مرکز امور نخبگان چیست؟ استفاده شورای عالی و مرکز مدیریت از این مرکز چیست و چگونه است؟
❓آیا تابحال شده گروه‌های تخصصی از این نخبگان تشکیل دهیم و چالش‌های فرا روی حوزه‌های علمیه را با آن‌ها به اشتراک بگذاریم و از آنها طرح، ایده و نظر بخواهیم؟

🔹 به نظر، اگر گروه‌های تخصصی از نخبگان را تشکیل دهیم و با توجه به خروجی‌های مورد نیاز حوزه‌های علمیه، از آنها حمایت‌های مختلف مالی و معنوی هم بشود برکات بسیار زیادی خواهد داشت و در مدت کوتاهی پیشرفت‌های قابل توجهی را برای حوزه‌های علمیه محقق خواهد داشت.
فقط لازم است به این سرمایه‌های گرانقدر حوزه علمیه ایمان داشته باشیم و به آنها اعتماد کنیم و با تعیین چهارچوب قوی از آنها کمک بخواهیم.

✅ امروز بازگردانده شدن هویت و اصالت به مدارک حوزوی، یکی از مطالبات جدی آحاد حوزویان از شورای محترم عالی است که انتظار دارند پس از گذشت حدود سه دهه از این مطالبه، راه حلی برای آن درنظر گرفته شود و همچنان بلاتکلیف نماند.

🌀 همه نگاه‌ها به شورای عالی حوزه است

📝 علاج مدارک بی‌اعتبار حوزوی
🖋 علی مهدوی

🔹 در موضوع «مدارک علمی حوزوی» و مشکلات عدیده‌ای که برای اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه ایجاد کرده است، مطالب زیادی بیان شد و این مسأله را از زوایا و ابعاد مختلفی بررسی کردیم.
اما علاج همه این مصائب در دستان شورای محترم عالی حوزه است.

🔹 طلاب جوان امیدهای زیادی به شورای هشتم بسته‌اند؛ در دهه‌های گذشته بسیاری از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره حوزه و روحانیت، تحول و اصلاح ساختارها و حتی تعریف مدارک اصیل حوزوی، بقدر کافی دیده نشده‌ است؛ البته منکر خدمات و اقدامات خوب انجام‌شده در ادوار مختلف شورای عالی به هیچ وجه نیستیم و خدمت همه بزرگان و زحمتکشان می‌گوییم شکرالله مساعیکم.

🔻 اما نکته اینجاست که امروز از فرصت‌های موجود باید بهره گرفت برای رسیدن به بهترین راه حل‌ها؛
برای انجام وظایف معطل مانده؛ وظایفی که اگر همچنان معطل بماند باعث شکوه و ناراحتی بدنه حوزه علمیه است و خدای ناکرده مورد مؤاخذه الهی قرار می‌گیرد.
حال که شورای هشتم بنای خود را بر این گذاشته که طلاب بدانند شورای عالی، پیگیر منویات و اوامر ولیّ فقیه و امام حوزه و جامعه است، پس بسم‌الله...

🔹 حتی اگر بزرگان و مسئولین در طرح‌ها و برنامه‌ها نیاز به نظر و طرح و ایده دارند از ظرفیت عظیم حوزه علمیه استفاده کنند؛ براحتی با دادن فراخوانِ جذب طرح و ایده‌ها در این موضوع و حتی موضوعات مختلف دیگر، می‌توانند از این ظرفیت عظیم استفاده کنند.

⏱ امیدواریم شورای محترم عالی با وجود چند دهه تذکرات پی‌درپی امام خامنه‌ای (دام ظله)، فکری برای علاج معضلات کنند که حقیقتا امروز هم دیر است، چه رسد به فردا و فرداها.
 #وجدان_بیدار طلاب جوان و انقلابی‌ به معنای واقعی کلمه، قضاوت تاریخی خود را در باب جهت‌گیری و اقدامات عملی شورای هشتم‌ خواهند داشت.

📝 به بهانه انتصاب آیت‌الله خاتمی در شورای نگهبان
🖋 محمد حق‌پرست

🔸 یکی از اشکالاتی که به ذهن مردم و از جمله طلاب می‌رسد، کثرت عناوین حقوقی و انتصابهای برخی نخبگان همانند آیت‌الله خاتمی و اعرافی است. چند نکته در این باره قابل توجه است:

یک.
برخی مناصب همچون شورای نگهبان نیاز به جامعیت علمی، پشتوانه تجربی و بصیرت سیاسی دارد. همچنین نیاز به مقبولیت دارد طوری که شخص منصوب در فعالیتهای سیاسی خود، حمایت سنگین جناحی از فردی نکرده و خلاصه اینکه چهره عمومی داشته باشد. امثال آقایان اعرافی و خاتمی چنین چهره مقبولی دارند.

🔹 در حال حاضر مدرک‌های حوزوی با وجود معادل‌سازی با مدارک دانشگاهی، نه از اعتبار مدارک دانشگاهی برخوردار هستند و نه نشانی از میزان علمیت و نوع تحصیلات حوزوی یک طلبه دارند. مقایسه دقیق آموزشی میان واحدهای درسی حوزه علمیه و دانشگاه نیز مؤید بی‌معنا بودن این معادل‌سازی است.

🔹 افزون بر سال‌های طولانی تحصیل، هر طلبه در طول سیر آموزشی خود برای رسیدن به قوه اجتهاد با منظومه‌ای از علوم مختلف به طور عمیق آشنا می شود؛ صرف و نحو، معانی، بیان، بدیع، حدیث، فقه و اصول، کلام، منطق، فلسفه، تفسیر، قرائت، درایه، رجال، اخلاق از جمله علوم حوزوی هستند که هر کدام از آنها در دانشگاه رشته مستقلی دارند.

🔹 با وجود این گستردگی و عمق علوم حوزوی، چنگ زدن برخی از دانش پژوهان حوزوی به عناوین مانند دکتری برای دست و پا کردن هویت علمی در جامعه، بیش از پیش ضرورت تعریف مدارک مستقل حوزوی را به شورای عالی و مدیریت حوزه های علمیه یادآوری می کند؛ ممنوعیت اطلاق کلمه دکتری به دانش پژوهان حوزوی در سطح چهار و پیگرد قانونی آن نیز از دیگر آفات فقدان نظام مدارک مستقل حوزوی است؛ این ابلاغیه که از سوی وزارت علوم به آن تصریح شده، مشکلات حقوقی و اداری زیادی را برای طلاب این سطح ایجاد کرده است.

📰 پرونده شماره ۱۶؛ «مطالبات حوزه و روحانیت از شورای عالی»

سایز: A3
نوع: رنگی
کیفیت: چاپ


📌 دانلود گاهنامه در کانال #مناهج

🖋 محمد حق‌پرست

🔹 به نظر، قدم‌های اول تحول، در حال برداشتن است. اینکه اساتیدی به نمایندگی از طلاب، حرفهای ایشان را مطرح می‌کنند و برای رفع مشکلات پیشنهاد می‌دهند، یعنی استارت تحول زده شده و شورای عالی قصد جدی برای تحقق تحول دارد.

🔹 اما ادامه دادن هر چیزی مهم‌تر از آغاز آن است. انتظار طلاب این است که اساتید مدعو، پیگیر مباحث مطرح در این جلسه و جلسات مشابه باشند. از روند تحول به طلاب و رسانه‌های حوزوی گزارش دهند و تا روزی که طرح‌های پیشنهادی محقق شود، پیگیر اجرا شدن آنها باشند. در دل طلاب امید واقعی وقتی زنده خواهد شد، که طلاب اثر خارجی و تحقق وعده‌های شورای عالی را ببینند. طلاب باید تحول را حس کنند. طعم خوب تصمیم‌های تحولی را بچشند، وگرنه با جلسه‌گرفتن و وعده‌دادن مشکلی حل نخواهد شد.

🔹 رسانه‌ها و جریان‌های حوزوی نیز در راستای تحقق تحول نقش اساسی دارند. ایشان هستند که با طرح‌ها و پیشنهاداتشان باید به این جریان نوپا کمک کنند و همراه باشند. این جریان قطعا نیاز به نقد و انتقاد دارد تا به پویایی لازم برسد، اما رویکرد انتقادی‌داشتن با رویکرد خنثی‌بودن یا بی‌فایده دانستن اقدامات، تفاوت دارد.

🔹 حوزه امروز، بیش از گذشته نیاز به تحول‌خواهی و دغدغه در این زمینه نیاز دارد. امروز، روز طرح‌دادن و چانه‌زنی است و اگر این فرصت‌ها بگذرد، بعدا کمتر جای اعتراض و انتقاد باقی خواهد ماند و جریان‌ها و اساتید خنثی عذری نخواهند داشتj

📝 دیدار جمعی از اساتید و نخبگان حوزوی با دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه

🔹 موضوع نشست: چه مسائلی باید در اولویت کاری حوزه‌های علمیه قرار گیرد؟

🔻 مهمترین محورهای پیشنهادی نخبگان:

۱. برنامه‌ریزی مناسب جهت ایجاد فضایی مناسب برای تربیت مدیران حوزوی در سطوح مدیریتی مختلف؛ «عدم برخورداری فضای فعلی حوزه از مدیران شایسته در بخش­های مختلف اعم از مدارس، مراکز و حتی ستاد»
۲. علت یابی دلزدگی و افسردگی طلاب در فضای حاکم بر حوزه­های علمیه؛

۳. برنامه‌ریزی مناسب برای ایجاد کارویژه­‌های روحانیت جهت به رسمیت شناختن توان جامعه نخبگان حوزه‌های علمیه در عرصه‌های مختلف؛
۴. برنامه‌ریزی مناسب برای اقتصاد و معیشت طلاب؛
۵. ایجاد ایجاد فضای تعاملی هرچه بهتر در حوزه با ظرفیت­‌های درونی و بیرونی؛

۶. تدوین تعاریف ملموس برای خروجی­‌های حوزه در جامعه با توجه به نظام آموزشی و نوع مدرک؛
۷. تدوین کتب متناسب با نظام آموزشی جدید؛

۸. استفاده بهینه حوزه و حوزویان از فضای مجازی با توجه به جامعه هدف حوزه­ های علمیه یعنی عموم مردم؛
۹. تناسب در اختصاص بودجه حوزه­ های علمیه جهت فعالیت در فضای مجازی و تهیه گزارش در این زمینه؛

۱۰. ایجاد دفتر همکاری حوزه با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران؛
۱۱. الگوگیری از فضاهای آموزشی کشور جهت ایجاد اشتغال مناسب با رتبه علمی طلاب و دوری از مدرک گرایی صرف در حوزه­ های علمیه؛
۱۲. تشکیل کمیته های خاص جهت به نتیجه رساندن خروجی این جلسات.