مناهج

💠 امام خامنه‌ای:

قبل از آمدن اینجا هم داخل این راهرو، یک نمایشگاه‌ گونه‌ای تنظیم کرده بودند و بعضی از فعالیت‌ها و کارها را در آن ذکر کردند که آن‌ها هم برای من بسیار خرسندکننده بود #آن_چیزی که به عنوان وظایف حوزه‌های علمیه اینجا #گفته_شد و در آن نمایشگاه #تصویر_شد، صد در صد #مورد_تأیید این حقیر است.

📅 ۲۱ تیرماه ۱۴۰۲

ــــــــــــــــــــــــ

مجموعه‌های حاضر در نمایشگاه:

▫️شبکه تولیدکنندگان محتوای تبلیغی

▫️گروه جهادی شهید مالامیری

▫️گروه تبلیغی بقیه الله

▫️اندیشکده راهبری سعداء

▫️شبکه مبلغان گردشگری مذهبی روشنا

▫️آستان مقدس امامزاده صالح

▫️مدرسه علمیه امام خمینی / شعبه ۲

▫️مقر کتاب کوثر

▫️حسینیه اندیشه

▫️خانه طلاب جوان

▫️مرکز گفتمان زن حقیقی

▫️شبکه مبلغان اقتصاد مقاومتی

▫️شبکه بانوان تبلیغی صبرا

▫️تشکل فراگیر گروه های تبلیغی

▫️مؤسسه منتظران منجی

▫️مؤسسه تخصصی خطابه امیر بیان

▫️واحد فرصت

▫️گروه تبلیغی کریمه ولایت

🌀 من در میان آن حسینیه‌ی پرشور

📝 حاشیه‌نگاری از دیدار روحانیون و طلاب با رهبر معظم انقلاب

🔸 از ابتدای طلبگی، آرزوی حضور در دیدار‌های حوزویان با رهبر معظم انقلاب را داشتم، ولی هیچ‌گاه توفیق یار نمی‌شد.

🌱 حال عجیبی است، آرزوی شتافتن سوی دیدار ولی‌امر؛

از یک‌سو می‌خواستم تقلا کنم برای فراهم کردن مجوز دیدار، اما از طرف دیگر یاد حرف حاج قاسم افتادم که می‌گفت آقا که به سیدحسن نصرالله انگشتری هدیه دادند، من هم دلم انگشتر می‌خواست، ولی ابراز نکردم، چون وقتی ارزش دارد که خود آقا هدیه دهند، نه اینکه ما طلب کنیم.

📝 عقب‌ماندگی کمّی و کیفی حوزه در تبلیغ

🖋 حسین کاظم زاده

🔸 رهبر انقلاب در دیدار طلاب و روحانیون سراسر کشور با اشاره به اهمیت مقوله #تبلیغ در جامعه، نسبت به امر تبلیغ در حوزه‌های علمیه، ابراز نگرانی کردند.

🔺 شاید به ذهنتان این طور برسد، حوزه‌ها که کاری جز تبلیغ ندارند و در ایام به خصوصی مثل محرم و صفر و رمضان و ایام تبلیغی دیگر هم به صورت سنتی، تبلیغ می‌روند.

❓پس ریشه و دلایل این نگرانی چیست؟

می‌توان دلایل این نگرانی را در موارد زیر فهرست کرد:

1⃣ در فرهنگ رایج حوزه، تبلیغ اولویت اول محسوب نمی‌شود و یک مبلغ مثلا نسبت به یک محقق، جایگاه پایین‌تری دارد و این ارزش تبلیغ را در ذهن طلبه پایین می‌آورد و حال آنکه اهداف مختلف دین به واسطه تبلیغ محقق می‌شود؛ چه #اقامه_قسط و عدالت اجتماعی، چه تشکیل نظام اسلامی و چه اقامه معروف، همگی در گرو تبلیغ است.

اینها همه بدین خاطر است که تبلیغ یعنی رساندن پیام دین به ذهن و قلب مردم.

2⃣ بدون تبلیغ، ایمان مردم که پایه اصلی حفظ نظام است، از بین خواهد رفت و دچار #استحاله_فرهنگی خواهیم شد و معروف و منکر جای هم خواهند نشست، مظلوم و جلاد تشخیص داده نمی‌شوند. به تعبیر #امام_خمینی سیلی‌ای خواهیم خورد که تا مدتها اثرش باقی خواهد ماند. این یک رهبر را از وضعیت تبلیغ، نگران می‌کند.

3⃣ تبلیغات را اگر جدی نگیریم، از حرام‌های الهی، قبح زدایی خواهد شد و همان بلایی که دنیای غرب، گرفتارش شده، گریبان ما را هم خواهد گرفت. ارزش خانواده از بین می‌رود، حرمت‌ها شکسته می‌شود، و....

⛔️ با همه این اوصاف، حوزه علمیه چه در تولید محتوا و چه در روش‌های به روز و متناسب با مخاطب با سطح آگاهی بالا، آمادگی لازم را ندارد.

مخاطب امروز در آشفته بازار فضای مجازی، باید صدای قوی و رسایی را بشنود تا اثر بگیرد، حال آنکه حتی در این فضا، خانواده‌ها تأثیرات تربیتی‌شان کم شده است.

♨️ امروز نمی توان صرفا با تکیه بر محتوا و ابزارهای سنتی، تبلیغ یعنی رساندن پیام دین به ذهن و قلب مخاطب را انجام داد، هر چند شیوه‌های سنتی، مثل منبر، ابزارهای بی‌بدیلی هستند که باید حفظ شوند. 

ولی استفاده از ابزارهای نوین تبلیغی هم یکی از ضرورت‌هاست که در این قسمت هم کمیت حوزه لنگ می‌زند.

🔺 علاوه بر اینها سطح گسترده نیاز در کشور از مدارس و دانشگاه‌ها تا نهادها و سازمان‌ها، مساجد و هیئات، و ده‌ها بستر تبلیغی دیگر، نیاز به تربیت مبلغ مناسب هر کدام از این بسترها را دارد که باز هم در این مورد، کما و کیفا کاستی مشاهده می‌شود.

به شهادت خود رهبر انقلاب در همین جلسه، بسیاری از مساجد کشور احیا نیستند و فقط زمان نماز باز هستند و یا در همین تهران (شهرستان‌ها جای خود)، نبود یک طلبه خوش‌فکر و خوش‌ذوق در برخی ارگانها کاملا مشهود است.

✅ همه اینها را اگر بخواهم در یک جمله آسیب‌شناسی کنم، این می‌شود که حوزه خود را در جایگاهی که رهبری مستفاد از دین، از حوزه‌ها انتظار دارد، نمی‌بیند و آن رسالت #اقامه_دین در جامعه است.

❓سؤال اساسی این است حوزه دقیقا مسئول تحقق چه چیزی در کشور است، کشته‌های کرونا زیاد شود، یقه وزارت بهداشت را می‌گیریم؛

حوزه پاسخگوی کدام نیاز مشخص در کشور است که هم مردم بدانند و هم خود طلاب؟!

♨️ شاید سرّ برگزارنشدن ثابت جلسات سالیانه رهبر انقلاب با حوزه هم همین باشد که روشن نیست با مسئول چه بخش مشخصی در حال گفت و گو هستیم.

🔺 سابق ما نصیحت میکردیم جوانها را و برحذر میداشتیم از رفیق بد، مصاحب بد؛ 

🔻 حالا مصاحب بد داخل جیبش است، صفحه‌ی مصاحبِ بد جلوی چشمش است، همه چیز در آن هست. 

♨️ این مخاطب را بشناسید. اگر چنانچه ما موادّ تبلیغی‌مان و شیوه‌ی تبلیغمان متناسب با این وضعیّت مخاطب نباشد، ناموفّق خواهیم بود.

📝 اللهم إنی أعوذ بک من علم لا ینفع

 🖋 سلمان محمدی؛ #یادداشت_مهمان 

🔸 اگر فضای ذهنی مسئولین، اساتید و طلاب را بررسی کنیم خواهیم فهمید که #هویت_طلبگی در حوزه متشکل از دو رکن «تفقه» و «تبلیغ» است.

🔹 بماند که عنصر «اقامه‌ی دین» حتی در ذهنیت انقلابیون حوزه هم آنچنان روشن و زنده و اثرگذار نیست؛ اما از میان دو عنصر تبلیغ و تفقه آن عنصری که باعث می‌شود یک روحانی با «مردم» ارتباط بگیرد و آنچه اندوخته به میدان ترویج بیاورد، عنصر تبلیغ است.

🔺 با این وجود، اگر دیدبان هشیار جامعه‌ی اسلامی بگوید که من از وضعیت تبلیغ در حوزه‌های علمیه نگرانم، می‌توانیم بفهمیم که حوزه علمیه در معرض فراموشی «هدف» خود است.

🔻 بجای اینکه تفقه کند برای تبلیغ، تفقه می‌کند برای تفقه. بجای اینکه علم تولید کند برای اصلاح، علم تولید می‌کند برای تعلیم.

گویی برای خودش اصل و فرع علمی می‌سازد ولی دغدغه‌اش نسبت به اتفاقات جاری جامعه‌اش کم شده است.

♨️ آیا معنای «العلم یهتف بالعمل ان اجاب و الا ارتحل»، برای یک شخص روحانی هم همین است که خودش مشغول تنقیح عقاید و تزکیه‌ی اخلاق و التزام به احکام باشد؟

یا اینکه این روایت برای روحانیون به ضمیمه‌ی «اخذ الله علی العلماء أن لا یقارّوا علی کظّة ظالمٍ و لا سغب مظلومٍ» دغدغه‌مندی نسبت به اسلام و مسلمانان و حتی مستضعفان فهم می‌شود؟

🔺 به قول بعضی از اساتید، علمی که دور از دغدغه‌ی جامعه باشد، اگر نگوییم که اصلا علم هم نیست باید بگوییم که دیگر «نافع» نیست.

یعنی در نتیجه «تأثیرگذاری در جامعه» انگار که ملاک نافع بودن فعالیت‌های حوزوی است. 

و رهبری از این بُعد تأثیرگذاری حوزه، احساس نگرانی کرده‌اند...

✅ همین دغدغه که «باید تبلیغ کرد و باید در میان مردم بود»، خود نیاز دارد که در میان طلاب تبلیغ شود.

آن کسانی که خودشان اهل تحقیق و تبلیغ هستند، همانطور که نسبت به مردم جامعه دغدغه دارند نسبت به برادران طلبه‌شان هم باید وظیفه‌ای احساس کنند.

♨️ بنابراین به نظر می‌رسد مهمترین اولویت در حوزه، توجیه خود حوزویان است. به شکلی که آن کسانی که ضرورتِ درمردم بودن و برای خلق خدا تلاش کردن، برایشان واضح است، دست به تبیین بزنند. 

🔺 البته قطب‌هایی در حوزه‌ها هستند که خلاف این روحیه و ممشای اصیل را پمپاژ می‌کنند. باید مبانی نگاه اسلام ناب بیان شود، همدلی شود، خطابودن نگاه‌های انزواگرایانه و غیرمردمی بیان شود، تا نگرانی رهبر برطرف شود.

💢 حسین علیه السلام در راه است و مُسلمِ زمان، در کوفه احساس نگرانی می‌کند...

❇️ اگر ما بخواهیم درست تبلیغ کنیم باید مخاطب خودمان را بشناسیم. 

🔺 حالا مِن‌باب مثال عرض بکنیم که امروز سطح آگاهی عمومی ــ جوان و غیر جوان ــ با گذشته قابل مقایسه نیست؛ واقعاً قابل مقایسه نیست. تقریباً همه‌ی عمر تبلیغی بنده ــ شصت سال، بیشتر ــ با جوانها گذشته؛ من از دوره‌ی جوانی در مشهد، جلسات داشتم که جوانها می‌آمدند، دانشگاهی‌ها می‌آمدند، دانشجوها می‌آمدند، دانش‌آموزهای دبیرستان [می‌آمدند]. آن روز هم فکر بچّه‌ها خوب بود، جوانها خوشفکر بودند

🔻 امّا با امروز قابل مقایسه نبود؛ سطح فکر بالا رفته. تبلیغ بدون توجّه به این واقعیّت خنثیٰ خواهد شد.

🖋 عبدالحسین مشکانی؛ #یادداشت_مهمان 

🔸 جلسه شیرین دیدار مقام معظم رهبری (نفسی‌له‌الفداء) با جهادگران عرصه تبلیغ، بر جان دیدارکنندگان نشست. از «خداقوت» تا «تغییر افق» گرفته تا «هویت‌بخشی» به حوزه و روحانیت و «سنجش» آن‌چه کرده و می‌باید کند و «پیشنهادات جزئی و کلان» جهت قرار گرفتن بر «مدار چنین افق و هویتی» و «رهایی از چنان آسیب و منقصتی».... همه را فرمودند. بسان دیگر سخنان و دیدارهای حکیمانه کلمه به کلمه را می توان نصب‌العین قرار داد. 

✅ پیشنهاد اختصاصی حضرت آقا تشکیل «کانون‌ عظیم تبلیغی حوزه‌های علمیه» بود. فارغ از تمامی دعواهایی که در این کمتر از یک روز پیرامون آسیب‌شناسی ارائه شده از سوی حضرت آقا شکل گرفته؛ به سختی بیم آن می‌رود که این دستور نیز مانند آنچه درباره شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحول در ساختارهای فرهنگی کشور اتفاق افتاد، به وقوع بپیوندد. 

1️⃣ نگاهی از همینک بر این باور است که حوزه‌های علمیه باید طرح‌نامه کلان‌پروژه ایجاد کانون‌های عظیم تبلیغی را در دستور کار قرار دهد تا بتواند به صورت دفعی یا تدریجی به این نقطه و قله دست یابد. نگاهی که به زودی تغییر در ساختارها و ایجاد ساختارهای جدید را اساسی‌ترین کار، جهت لبیک به این فرمان می‌داند. به زودی نیز شاهد آن خواهیم بود که طرح‌ها و برنامه‌ها و به دنبال آن گزارش‌ها و بیلان‌هایی ارائه خواهد شد. 

2️⃣ در نگاهی دیگر باید موضوع این فرمان را در «تمام و جان کلام رهبری» جست. او فرمان تغییر در نظام اولویت‌ها، نظام منزلت‌بخشی، نظام راهبردی و برنامه‌ریزی حوزه‌های علمیه را صادر فرموده است. تغییر از هویت‌بخشی و منزلت‌دهی از طریق نظام آموزشی ـ و نه دانشی‌ ـ ، به نظام تبلیغی و کنشگری. 

✅ همان‌گونه که ایشان درباره تحول در ساختارهای فرهنگی هم فرمودند در اینجا نیز به نظر می‌رسد «تغییر رویکرد حوزه‌های علمیه» و «کانون عظیم تبلیغی شدن حوزه‌های علمیه»، موضوع فرمان ایشان است. حوزه‌های علمیه باید نظام نیازهای جامعه را از سامانه تبلیغی و ارتباطات و تعاملاتی و اجتماعی‌اش بیابد و در نظام آموزشی و دانشی خود به حل آن‌ها بپردازد. چرخه‌ای که شروع و آغاز آن از نیازهای اجتماعی و سیاسی است تا انتزاعات ذهنی و ته‌نشست‌های صرفا تاریخی. 

⬅️ بر اساس این نگره، رویکرد، نظام اولویت‌ها و نظام منزلت‌ها باید تغییر پیدا کند. آن‌چه در دل ساختارهای موجود جاری و ساری است باید تغییر پیدا کند و گرنه ساختارهای کنونی با کمترین تغییری می‌تواند حوزه‌های علمیه را به کانون عظیم تربیت مبلغ و کنشگر اجتماعی تبدیل نماید. 

🔺 اندکی دقت در ساختارهای رسمی و نیمه رسمی حوزه‌های علمیه نشان می‌دهد که ساختارهای موجود با تغییر در رویکرد، و شبکه شدن می‌توانند حوزه‌های علمیه را به کانون عظیم تبلیغی اسلام تبدیل نمایند. 

✅ معاونت تبلیغ حوزه‌های علمیه با ساختاری نسبتا منطقی در جهت پشتیبانی از نظام تبلیغی، مجتمع آموزشی و پژوهشی تبلیغی حوزه‌های علمیه مشتمل بر مرکز تخصصی تبلیغ در سه سطح، مرکز تربیت مبلغ معلم، مرکز تربیتی هنر و رسانه و ...، مرکز آموزش‌های مهارتی و کاربردی حوزه‌های علمیه، قرارگاه تازه تأسیس کنشگری حوزه و روحانیت(در این باره و نسبت آن با کانون باز هم خواهم نوشت)، دبیرخانه گروه‌های جهادی، برخی از میزهای تخصصی دفتر تبلیغات، گروه‌های تبلیغی تخصصی دفتر تبلیغات، مرکز آموزش‌های کاربردی و پودمانی دفتر تبلیغات، سیستم پشتیبانی سازمان تبلیغات، تشکل‌ فراگیر گروه‌های تبلیغی، مؤسسه امیر بیان و .... مراکزی هستند که اگر رویکرد حوزه‌های علمیه نسبت به آن‌ها و نیز رویکرد خود آن‌ها تغییر یافته و در یک چرخه و شبکه‌ای به تعامل و هم‌افزایی همت بگمارند، هیچ نیازی به تشکیلات جدیدی که رقیب وضعیت موجود باشد و یا درصدد هضم و رزم با این ساختارها برآید نخواهد بود. 

✅ یقینا تغییر رویکرد بدون تغییر در ساختارها نخواهد بود اما همه سخن در این است که اصل بر تغییر رویکرد است و به تبع آن اندک تغییراتی لاجرم خواهد بود.

آیت الله حسینی بوشهری در حاشیه دیدار حوزویان با مقام معظم رهبری گفت: در حقیقت مقام معظم رهبری در بیانات خود نقشه جامع در رابطه با تبلیغ برای حوزویان ترسیم کردند.

وی افزود: اگر بیانات مقام معظم رهبری به عنوان دستور کار حوزه علمیه قم و حوزه های علمیه سراسر کشور قرار گیرد فضای کشور به سمتی که مورد نظر امام زمان(عج) و انبیای الهی است خواهد رفت.

🌐 خبرگزاری رسا

📌 مناهج:

ان‌شاءالله مخاطب بایدها (مجموعه شورای عالی و مرکز مدیریت) به سمت آنچه مورد نظر امام زمان ارواحنا فداه هست حرکت کنند؛ تا خدای ناکرده اسلام، سیلی استحاله‌ی فرهنگی را نخورد.

این هشدار امامِ حوزه را نباید نادیده گرفت؛ یا کوچک شمرد.

منتظر اقدام و عمل به‌موقع بزرگان هستیم.

📝 حوزه باید بیدار شود

🖋 علی مهدیان؛ سرمقاله همشهری

🔸 سخنان رهبری همیشه پر نکته و مهم است اما گاهی به جز حکیمانه بودن، میخکوب کننده و حیرت آور است؛

شبیه سیلی است که به یک انسان خواب آلود در سرما میزنند تا نمیرد. 

🔺 این بار سخنان ایشان با حوزه علمیه، یکی از همین موارد بود. نهیبی که بر سر حوزه های علمیه زده شد، جدی بود. 

متفاوت بود. پر از درد بود. هشدار درباره «سیلی خوردن اسلام» و نقش حوزه در این ماجرا نکته ای نبود که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد. او درباره تبلیغ به عنوان یکی از شؤون جدی حوزه های علمیه به صراحت نالید که من «نگرانم».

✅ مسأله را برای همه طلاب و‌ حوزویان و علما و مراجع و نهادها و مسؤولین حوزوی آشکارتر نمود و گفت تبلیغ در رأس امور است. این یک سخن مهم و‌ حیاتی بود. 

🔻 باز عده ای سرشان را در لاک درس و بحث و هیات علمی و مدارج حوزوی و درسهای متداول روزانه‌شان فرو نکنند و خود را به نشنیدن نزنند و جملات او را تحریف نکنند و نگویند همین کارهایی که میکنیم خوب است.

♨️ حوزه باید بیدار شود. حوزه باید نطقش باز شود. حوزه بسیار جلو تر و ارتقا یافته تر از پیش از انقلاب است لکن بسیار عقبتر و جامانده تر از نیازهای امروز کشور.

⛔️ در ماجرای اغتشاشات و حمله همه جانبه رسانه ای و فرهنگی دشمن سکوت علما و حوزویان و یا بیان سخنان دو پهلو و پر لکنت ، آزار دهنده بود. مساله های ذهن جوانان زیاد شده و تلاش ما عمامه به سر ها چند برابر نشده و باید نگران بود. نگران لعنتی بود که زمین و آسمان به عالمی میدهد که در هنگامه نیاز فکری جامعه، سکوت میکند.

❓راه چاره چیست؟ 

اولا باید باورهای خود را مرور کنیم. هویت طلبگی به پیشقراولی امت و امامت او است. همه امور دیگر شوون و لوازم همین هویت است. پس هر زمان نقشی اجتماعی پر رنگ تر میشود.

ثانیا باید عموم طلاب و حوزویان «سبک زندگی» خود را بر این اساس ویرایش کنند. اگر در طول سال چند دهه خاص به تبلیغ اختصاص میدادند، اکنون باید برنامه ثابت روزانه برای تبلیغ در زندگی خود قرار دهند. همه طلاب کوچک و بزرگ. 

ثالثا باید ارتباطات اجتماعی و فامیلی و خانوادگی خود را بر این اساس تشدید کنند و ارتباطات جدید اجتماعی ایجاد کنند. 

رابعا باید حوزه های علمیه کاری کنند که همه مردم مبلغ شوند. جهاد تبیین یک جهاد همگانی است. حوزه باید این جهاد همگانی را حقیقتا فراگیر کند. هر کسی در این روزگار باید آنچه میداند و میفهمد در این جنگ شناختی مقابل دشمن بیان کند. روشنگری میتواند خطورات و وساوس را نابود کند. 

خامسا نیاز به شناخت و اندیشه و زاویه نگاهی متفاوت و طلبگی به امور داریم. بدون زاویه نگاه درست قدرت تحلیل درست نخواهیم داشت، قدرت تهاجم به بنیادهای اندیشه غرب نخواهیم داشت. پس باید اندیشه متناسب با ماموریت جدید را بدست آورد. اگر جامعه محتاج «امید ایمانی» است معلوم است که زاویه نگاه عمیق و راهبردی توحیدی ضروری است. ویژگی فضای رسانه ای جدید، سطحی شدن و خالی شدن از پشتوانه های فکر و اندیشه است. باید صحنه از اندیشه های عمیق و راهبردی پر شود تا زاویه نگاه عمومی ارتقا یابد و قدرت تحلیل رشد کرده و فضا مملو از تبیین و بیان و نور شود.

✅ حوزه باید در مستوای اندیشه رهبری جامعه وارد شود. اگر اسلام سیلی بخورد و از کبائر قدم به قدم قبح زدایی شود، شبیه علمای دوران سیدالشهدا متهم خواهیم بود. وقت برخاستن است. برخاستن همه خصوصا اهل علم....

🔸 اولویت حوزه‌ها تبلیغ است. در همه‌ی دوره‌ها این جور بوده، اما در دوره‌ی ما بالخصوص مضاعف است این اهمیت. 

♨️ برای اینکه در دوره‌ی ما یک اتفاقی افتاده است که در طول هزار سال بیش از هزار سال از صدر اسلام چنین اتفاقی نیفتاده بود، و آن حاکمیت اسلام بود. تشکیل سازمان سیاسی مدیریت کشور در شکل محتوای اسلامی این سابقه ندارد. 

🔺 وقتی که یک چنین وضعی هست، طبعاً دشمنی‌های با اسلام شدّت پیدا میکند. 

✅ پس تبلیغ در دوره‌ی ما اهمیت مضاعف پیدا می‌کند.