مناهج

نظرسنجی سنن حوزوی

مناهج
نگرش ها و دغدغه های حوزه و روحانیت

طبقه بندی موضوعی

۹ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «تحول حوزه» ثبت شده است

دروس حوزه

حوزه/ حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد به سوالات مطرح شده از سوی اساتید و طلاب، پیرامون طرح جدید دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه پاسخ داد.

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد به سوالات ارسال شده از سوی اساتید و طلاب به حوزه نیوز، پیرامون طرح جدید دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه پاسخ داد.

بر اساس این گزارش: پس از اعلام برنامه جدید آموزش سطوح عالی حوزه‌های علمیه طبیعی بود که از سوی اساتید و طلاب سوالاتی در مورد آن مطرح گردد. معاونت آموزش حوزه‌های علمیه با همکاری خبرگزاری حوزه بنا دارند در اسرع وقت به تمامی سوالات اصلی در ضمن گزارش‌های کوتاه و پیوسته پاسخ دهند تا تبیین کاملی نسبت به این طرح جدید حاصل شود.

بخش اول پاسخ به سوالات طرح جدید آموزش سطوح عالی به این شرح است:

 خبرگزاری حوزه: ضمن خسته نباشید و تشکر از زحمات شما ، به عنوان اولین سوال: چرا حوزه به سمت تغییر در محدوده‌های امتحانی و آموزش سطوح عالی حرکت نمود؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: طرح اصلاح محدوده‌های امتحانی و نظام آموزشی چند سالی است که در دستور کار قرار داشت. قبل از بروز بیماری کرونا مصوبه‌ای شورای عالی داشتند مبنی بر اینکه تعداد دروسی که طلبه‌ها در یک روز درسی ناچارند بگذرانند زیاد است و باید کم شود.

آمارها، تجربیات، گزارش‌های میدانی از طلاب، و اساتید، تقریباً همه حاکی از این بود که اکثر طلبه‌ها نمی‌توانند روزی چهار درس داشته باشند و در عین حال بر سنت‌های اصیل آموزشی حوزه‌های علمیه هم به طور دقیق پای بند باشند.

بزرگان و زعمای حوزه ، بارها تذکر داده اند که نظام سنتی حوزه‌های علمیه، که جزو بهترین نظام‌های آموزشی دنیاست، نباید فدای نوع برنامه ریزی ها شود . درس ها نباید آنقدر انبوه شود که سنتهایی مانند پیش مطالعه، مباحثه، اشکال در درس ، تقریر نویسی و امثال اینها را که در راستای تقویت علمی طلاب است، به دست فراموشی بسپارد.

اشکال تراکم درس و کلاس نسبت به طلاب مراکز تخصصی و رشته های غیر فقهی شدیدتر است. به نحوی که آنها علاوه بر دروس متداول فقه و اصول حوزه، باید دروس رشته تخصصی خویش مثلاً رشته مهدویت، رشته کلام و... را هم بگذرانند که جمعا روزی حدود ۶ الی ۷ درس می شود. طبیعی است در این صورت آن فایده‌ و هدفی که از راه اندازی مراکز تخصصی انتظار است، محقق نخواهد شد.

در این شرایط مطابق کارشناسی هایی که انجام گرفت، شورای عالی مصوب کرد که برنامه درسی طلاب متناسب سازی شود و طلاب رشته های فقهی سه درس از چهار درس روزانه خود به فقه و اصول و دیگر طلاب، دو درس از دروس روزانه خود را به فقه و اصول اختصاص دهند.

خبرگزاری حوزه: اما چرا محدوده‌های امتحانی به صورت اختیاری شدن چند صفحه از هر بخش تغییر کرد؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: در این رابطه از اساتید و کارشناسان بسیاری نظرخواهی شد. با عنایت به اینکه امکان افزایش سنوات تحصیل نبود و از طرفی در وضع موجود عملا قسمت های پایانی محدوده های درسی ، غالبا خوانده نمی شد و به ناچار از آن قسمت سوالی هم طرح نمی شد، بنا شد محدوده های الزامی جهت امتحان تعیین شود. با این باور، از هر بخش قسمت‌هایی که ضرورت و اهمیت بیشتری داشت برای امتحان الزامی شد . روشن است که رسیدن به نقطه اتفاق در این گونه مسائل دشوار است ولی مدیریت حوزه ها با افتخار و علاقه پیگیر پیشنهادهای اصلاحی و تکمیلی اساتید است چنانچه در طرح شورای عالی با آزمایشی خواندن طرح به این نکته تصریح شده است.

خبرگزاری حوزه: خیلی از اساتید سوال می‌پرسند که آیا این طرح الزامی است؟

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: سوال مناسبی است! این طرح در دلش طرح سابق را نیز دارد،زیرا برابر این طرح مثلا یک محدوده‌ای به عنوان اصول فقه ۱ در رسائل مشخص شده است. حال اگر استاد و طلاب توان و زمان کافی برای خواندن تمامی صفحات این درس را داشته باشند و در کنار آن بتوانند بر سنت‌های اصیل مباحثه و مطالعه و تقریرهم تحفظ داشته باشند، خوب چه بهتر که همه محدوده‌ را کامل بخواند و در پایان جهت امتحان اقدام شود، جالب توجه آنکه در مصوبه شورای عالی هم برای تشویق کسانی که همه متن را بخوانند توجه شده است ، برای زمان امتحان هم می توان برابر مقتضیات تصمیم ویژه ای اتخاذ کرد تا طلاب دچار هیچ گونه نگرانی از بابت زمان امتحان نباشند. البته محدوده ای که از آن امتحان گرفته می شود همان محدوده های الزامی تدریس می باشد. این اصل این طرح است. بلکه تمام‌خوانی همراه با عمیق خوانی مد نظر مدیریت و شورای عالی حوزه است و با عنایت به همین برای این نوع تمام خوانی نیز مشوق هایی در نظر گرفته خواهد شد.

پس در طرح جدید، اساتید می توانند بر روال سابق خود به تدریس پرداخته و البته علاوه بر آن منابع و مباحث جدیدی نیز به برنامه آموزشی سطح عالی افزوده شده است.

خبرگزاری حوزه: در مورد محتواهای جدید هم اگر نکته‌ای است بفرمایید تا برویم سراغ سایر سوالات اساتید و مدیران مدارس که به دست ما رسیده است در مورد مسائل اجرایی و مدارک تحصیلی و مانند آن.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: بارها بزرگان و اساتید حوزه عنوان کرده و می‌کنند که بعد از مرحوم شیخ اعظم (ره) و مرحوم آخوند (ره) آراء و نظرات دقیقی در فقه و اصول اعم از مسائل سنتی و مستحدثه مطرح شده که طلاب در دروس خارج به طور جدی با آنها مواجهند ولی در جائی این بحث ها طرح نمی شود.

البته مدیریت حوزه‌های علمیه تلاش کرد، این دروس را در اصول و فقه به صورت آزمایشی و اختیاری و آزاد برقرار نماید که مورد استقبال اساتید و طلاب واقع شد . در این طرح برخی از این دروس به جای مقدار دروس مطالعاتی شده به صورت علی البدل قرار گرفت. طلاب محترم حسب علاقه و برنامه‌ریزی آینده علمی خود یکی از این دروس را می توانند انتخاب نمایند. این کتاب ها در فقه در پایان دروس سطوح عالی گذاشته شد که به نوعی تمهیدی برای ورود به دروس خارج محسوب می‌گردد .

این مباحث هم مطابق مصوبه شورای عالی، باز هم جای کار دارد و اگر کتابی قوی و متقن در این سطح معرفی شد و کارشناسی و مورد تأیید شورای عالی قرار گرفت، به این برنامه اضافه می شود و این کار در رشته های غیرفقهی مورد تأکید بیشتر است تا فقه متناسب و مرتبط با رشته ها برای طلاب گذاشته شود.

  • علی مهدوی

📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی

🖋 شهید سید محمدباقر صدر

🔻 تفاوت استدلال در کتاب‌های اصولی که برای علما نگاشته شده‌اند با کتبی که برای علم‌آموزان اصول نوشته می‌شود...

〰〰〰〰〰〰

📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی:

https://eitaa.com/manahejj/4698

📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول:

https://eitaa.com/manahejj/4718

📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی:

https://eitaa.com/manahejj/4687

📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت:

https://eitaa.com/manahejj/4691

〰〰〰〰〰〰

⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است.

  • صادقی

👤 مدیر حوزه‌های علمیه خواهران


🔸 مسئله امروز حوزه، چالش‌های مهم فراروی انقلاب است.

🔹 با #مدیریت_روزمره نمی‌توانیم نقش تأثیرگذاری در جامعه ادا کنیم. اگر از تحولات فاصله بگیریم نمی‌توانیم برای آینده نیروی انسانی اثرگذاری پرورش دهیم.

♨️ اگر حوزه خود را برای تحول آماده نکند، قدرت راهبری رویدادهای اجتماعی را به دست نمی‌آورد.

🔹 هرچه حوزه مؤثرتر باشد، تلاش جریان نفوذ برای ورود به آن بیشتر می‌شود. جریان نفوذ همواره در کنار جریانات مؤثر قرار دارد و خصوصاً از طریق تزریق افکار به دنبال اثرگذاری بر آنها است.

🌐 خبرگزاری حوزه

  • صادقی

🌀 توصیه‌های آیت‌الله‌العظمی مکارم به اعضای شورای عالی


✅ پیشنهاد تحول
مدتی روی این مسأله فکر کرده‌ام که اگر ما بخواهیم حوزه را اصلاح کنیم، باید حوزه در حوزه ایجاد کنیم، یعنی درون این حوزه، حوزه دیگری ایجاد کنیم.
یعنی بررسی کنیم و از میان پنجاه هزار طلبه، ده هزار #طلبه_مستعد را انتخاب کنیم و برای آنها علاوه بر برنامه حوزه، برنامه درسی دیگری بگذاریم و برنامه‌های علمی جامع‌تری را برای آنها تدوین کنیم و شهریه افزون‌تری هم بپردازیم تا بتوانیم از میان آنها طلاب شایسته و نخبه را پرورش دهیم، البته این کار باید با برنامه‌ریزی دقیقی صورت پذیرد.

✅ احیای موقوفات
باید هیئتی قوی تشکیل گردد تا #موقوفات فراوانی که برای حوزه است، بازپس‌گیری و احیا گردد.

❇️ لزوم تأسیس نشریات
باید نشریه‌ای علمی و تخصصی برای حوزه داشته باشیم که نظریات تمامی متخصصان و صاحب نظران در آن گردآوری شود، تا نسبت به نزدیک ساختن هر چه بیشتر آرا و نظرات اقدام عملی انجام گیرد.
ایشان مسائل مستحدثه و جدید مانند ارز دیجیتال و امثال آن را از جمله مواردی برشمرده که باید در این مجله‌ی تخصصی مورد بحث و کنکاش علمی قرار گیرد.

❇️ خدمات اجتماعی روحانیت
یکی از واقعیت‌ها این است که می‌گویند اگر حوزویان جذب دانشگاه‌ها یا دستگاه‌های قضائی یا آموزش و پرورش شوند، حوزه دچار ضایعه شده، ولی نظر ما برعکس این است و معتقدیم که می‌توان به جای اینها، افراد دیگری را جذب حوزه‌های علمیه کرد.

http://hawzahnews.com/xbw5M

  • صادقی

💠 امام خامنه‌ای


⏱ ۳۱ سال گذشت...

  • صادقی

💠 امام خامنه‌ای


⏱ ۳۱ سال گذشت...

  • صادقی

لزوم گفتمان سازی تحول تربیتی-تهذیبی


اولین نشست از سلسله نشست‌های راهبردی «ایمان و تعالی جمعی در حوزه‌های علمیه» امروز در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با حضور اساتید  و صاحب‌نظران عرصه معنویت و تربیت طلاب برگزار شد. مهمان ویژه نشست امروز حضرت آیت الله صدیقی از اساتید برجسته اخلاق و امام جمعه تهران بودند.

در ابتدای نشست، حجت الاسلام عالم زاده نوری معاون تهذیب حوزه‌های علمیه، با بیان تفاوت عملکرد تهذیبی حوزه‌، در پیش و پس از انقلاب و با  توجه به اینکه کارکرد معاونت تهذیب فراتر از برگزاری جلسات اخلاق است گفت: امروز به تعبیر رهبری باید دنبال کارخانه انسان‌سازی باشیم؛ نه صرف برخی فعالیت‌های محدود تهذیبی.


در ادامه آیت الله صدیقی به نکات راهبردی و مهم در نحوه برنامه‌ریزی تهذیبی اشاره داشتند و گفتند: طلبه آمده است که خود را در جمع بسازد و در کاروان حرکت کند. اساسا خودسازی بدون دیگرسازی عملی نیست. در این مسیر اول ایمان، دوم خوب زندگی کردن و عمل درست انجام دادن و سوم نجات دیگران است که نیاز به صبر دارد. و همه اینها فقط در سایه بندگی خدا و محبت و مودت نسبت به امام زمان (عج) حاصل خواهد شد.

یکی دیگر از مواردی که آیت الله صدیقی اشاره داشتند این بود که همه اساتید حوزه با عملکرد و منش و رفتار خود مربی طلاب هستند و این محدود و منحصر به اساتید خاص اخلاق نیست؛ لذا همه اساتید باید خودسازی را از خود شروع نموده و همه طلاب را نه به خود، بلکه به خدا دعوت کنند.

آیت الله صدیقی در ادامه به خلأهایی که دغدغه علامه طباطبایی در حوزه علمیه بود اشاره کردند و گفتند: مهجوریت قرآن و روایات توحیدی، اخلاقی و عرفانی در حوزه‌ها، اولویت نبودن تربیت اخلاقی در حوزه‌ها و عدم پختگی افکار طلاب در برابر شبهات همگی دغدغه‌های جدی علامه طباطبایی بودند؛ که در منشور رهبری درباره حوزه‌های علمیه همه این موارد موجود است و راهی به جز گفتمان‌سازی آنها نداریم.

شایان توجه است برگزاری این سلسله نشست‌ها توسط معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه  و با همکاری مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت، انجام گرفته است. ایده اولیه در این سلسله نشست‌ها این است که برای تحقق تهذیب حقیقی و معنویت قرآنی در حوزه های علمیه، باید فضای کلی حوزه مبتنی بر روح تربیتی ایمانی بوده و تمامی عناصر حاکم بر حوزه مشحون از معنویت و اخلاق و در مسیر مجاهده انقلابی رقم بخورد.
خروجی این نشست‌ها توسط مرکز مطالعات راهبردی حوزه و معاونت تهذیب، تبدیل به راهبرد، سیاست، برنامه و فعالیت‌های اجرایی متناسب خواهد شد.

  • علی مهدوی

بررسی سه شرط لازم برای تحول آفرینی در حوزه علمیه

چه کسانی می‌توانند حوزه را متحول کنند؟

توضیحات آیت الله مصباح یزدی درباره تحول حوزه های علمیه

 ایرانِ بحران‌زده پیش از انقلاب اسلامی

در هر اجتماعی، کمبودهایی و گاهی بحران‌هایی به طور ناخواسته پیش می‌آید. کمبودهای طبیعی جامعه، به تدریج با یک حرکت اصلاحی ملایم قابل جبران است؛ اما وقتی به حد یک بحران رسید، دیگر آن حرکتهای آرام نمی‌تواند کمبودها را علاج کند و به یک حرکت سریع‌تر و قوی‌تر که معمولا انقلاب نامیده می‌شود، احتیاج است. شما دایره انقلاب را خیلی گسترده بدانید و آن را تنها در انقلاب‌های سیاسی منحصر نکنید، جامعه اسلامی ایران، در بیش از نیم قرن، دچار بحران‌های فکری، فرهنگی و دینی فراوانی شد و این به سبب یک حرکت طبیعی یا کمبودهای عادی نبود، بلکه دست‌هایی در کار بوده که با نقشه‌های شیطانی و حساب‌شده این مشکلات را برای جامعه ما پیش آورده بود. البته این مسأله منحصر به ایران نبود، بلکه همراه ایران و شاید اندکی قبل از آن، در ترکیه و بسیاری از کشورهای اسلامی این مشکل را پیش آورده بود.

لکن خوشبختانه پتانسیلی در جامعه ما وجود داشت که در جوامع اسلامی دیگر کمتر بود و آن بهره‌ای بود که جامعه ما از فرهنگ اهل بیت داشت. این امر پشتوانه‌ای برای ایجاد یک حرکت جهشی و انقلاب در جامعه شد که بتواند تا حدودی آن بحران‌ها و کمبودهای خطرناک را جبران کند. همه ما انقلاب را می‌شناسیم، عوامل مؤثر بر آن را می‌دانیم و کم و بیش با مسیر و زیر و بم‌هایش آشنا هستیم.

وقتی جامعه با چنین بیماری و بحرانی مواجه شد، چه کسی باید جامعه و این بیماری را علاج کند؟ آیا انتظار این است که کسی از خارج مرزهای کشور بیاید و ایران را اسلامی کند؟ نه این توقع وجود داشت و نه چنین چیزی امکان داشت. ابتدا امام (ره) با همراهی چند تن از دوستان و یاران و همفکرانش این حرکت را شروع کرد، به یاری خدا و با تمهیدات و تدبیرات الهی که خدا به ایشان الهام می‌فرمود، این کار گسترش پیدا کرد تا اینکه به چنین انقلاب عظیم و بی‌نظیری در عالم انجامید.

 

این سه عامل «بینش صحیح، فداکاری و استقامت» را باید در خود تقویت کنید و مطمئن باشید که به نتیجه مطلوبی خواهید رسید. طلبگی کاری است که وجود مقدس ولی عصر ارواحنا فداه به آن عنایت دارند.

 

  • علی مهدوی

 محمد حق‌پرست

نسبت به دوره‌ی جدید شورای عالی، دو نگاه وجود دارد:
1 نگاه امیدوار که انتخابات را برای شورا فصل جدیدی می‌داند که اعضای شورای عالی می‌توانند با طلاب تعامل کنند و طلاب نیز خواسته‌هایشان را مطالبه کنند.

2 نگاهی که امیدی به رشد ندارد و آیه یأس می‌خواند.

 هنوز زود است درباره درستی این دو نگاه قضاوت کنیم و بحث در این‌باره عملا بی‌فایده است. اما چند نکته حائز اهمیت است:

1 تنها چیزی که می تواند معیار امیدواری و ناامیدی باشد، عملکرد شورای عالی و مدیریت است. اکنون فصل جدیدی آغاز شده که شورا باید از این فرصت استفاده کرده و رویکرد نویی داشته باشد. اگر شورا فرصت را مغتنم بشمارد، قطعا نشاط به حوزه علمیه برمی‌گردد.

2 امید به اصلاح داشتن و مطالبه کردن، بهتر از رهاکردن و بی‌تفاوتی است. ما تجربه مشابهی در عرصه عدالتخواهی در سه دهه گذشته داریم. آن زمان عده‌ای علم عدالتخواهی را بلند کردند، اما بعد از مدتی ناامید شدند. اگر آن مسیر را طبق چارچوب و بر مدار عقلانیت ادامه داده بودند، حداقل امروز اوضاع بهتری داشتیم.

3 حرکتهای رادیکالی و خارج از چارچوب، نه‌تنها به نفع تحول نیست که ضررهای بزرگی هم خواهد داشت. هر حرکت رادیکالی، مانعی بر سر تحول می‌شود؛ نه اینکه آن را نزدیکتر کند. لذا تجربه‌ای باقی می‌گذارد که مسئولان از هر مطالبه‌ای، یاد تجربه‌های گذشته بیفتند و میدان را باز نکنند. در نتیجه امکان تحول برای دوره‌های بعد را هم خواهند بست. پس اگر عده‌ای امیدی به تحول ندارند، حداقل با سکوت خود بگذارند امیدواران، راه خودشان را بروند.

4 کسانی که امید به تحول و تعامل با شورا دارند، باید همفکر و همکار شوند. اکنون در دوره‌ای هستیم که «تک رسانه‌ای بودن» کاری از پیش نمی‌برد. از این رو، رویکرد مناهج تعامل و همکاری با سایر رسانه‌های حوزوی است که خواهان اصلاح باشند.

  • صادقی