چرا میرزای نائینی قدس سره از حمایت مشروطه دست کشید؟
📝 تحقق پیش‌بینی‌های مجتهد شهید، شیخ فضل الله نوری
🔸 با مرگ نابه‌هنگام و مشکوک آخوند خراسانی، به دار آویختن شیخ فضل اللّه نوری، ترور آیت الله طباطبایی، میرزای نائینی در نوک پیکان مبارزه قرار گرفت و سیر حوادث در ایران را زیر نظر داشت. کشتن آزادگان، شکنجه و تبعید مشروطه خواهان، مخدوش کردن چهره روحانیان، همه و همه از دید تیز و واقع‌نگر نائینی به دور نبود.
🔹 وی، اوضاع و شرایط سیاسی و اجتماعی را ارزیابی کرد و با بررسی راه‌های اهم و مهم و در نظر گرفتن مصالح امت و مردم مسلمان، به این نتیجه رسید که از دخالت در امور مشروطه خودداری ورزد، تا بر کژروی‌ها صحه گذارده نشود.
🔹 انگیزه اصلی دلسردی نائینی در مشروطیت، آن بود که می دید، آنچه مقصود او و دیگر رهبران مذهبی بود، پیاده نشد و آنچه هست، خلاف آن است که مشروطه‌خواهان مذهبی و روحانیان مبارز و مجاهد می‌خواستند و درواقع پیش‌بینی‌های شیخ فضل الله نوری به واقع پیوسته بود.
🔺 به تعبیر مرحوم نائینی:
«انگوری که انتظار و امید سرکه بودن در آن منظور بود، یک باره شراب گردید.» (فقهای نامدار شیعه, بخشایشی، ص 407)
🔻 روشن است در چنین شرایطی، اگر انسان متعهد و مسؤولی چون نائینی، قدرت و توان آن را نداشته باشد که جلوی کژروی‌ها و واپس گرایی‌ها را بگیرد، تکلیف از وی برداشته می‌شود و باید راهی را برگزیند که دست کم، ارزش‌ها مخدوش نگردد و کژروی‌ها به نام دین و مذهب، رسمیت نیابند؛ از این روی، ایشان از ادامه حمایت و رهبری مشروطه دست کشید.
