مناهج

#یادداشت_مهمان

 ضعف مهارت‌آموزی در حوزه علمیه خواهران
 زهرا ابراهیمی

 در یادداشت پیشین (https://eitaa.com/manahejj/2974) در رابطه با یکی از عوامل مؤثر در مسأله‌ی تجرد طلاب خواهر صحبت کردیم. دراین یادداشت قصد داریم به عامل دیگری که در ایجاد این مسئله مؤثر است اشاره کنیم. ازدواج امر مقدسی است و لازمه ی چنین امری، انتخاب می‌باشد. مؤلفه‌ی انتخاب‌شدن یا گزینش کاملا طبیعی است و حتی در سنتی‌ترین ازدواج‌ها نیز مشهود هست.

 یک دختر یا به واسطه‌ی ویژگی‌های ظاهری مورد انتخاب قرار می‌گیرد یا به واسطه‌ی توانمندی‌ها و استعدادهایی که به منصه‌ی ظهور می‌رساند، دیده می‌شود. دیده‌شدن از لوازم لاینفک، انتخاب است. متأسفانه امروزه به دلیل رواج تبرج و خودنمایی برخی از دختران در جامعه، دخترانی که قصد رعایت عفت و حیا در پوشش و رفتار را دارند مورد انزوا قرار می‌گیرند. خواهران طلبه نیز از این گروه مستثنی نیستند. دختران طلبه در جامعه ترجیح می‌دهند که بدون تبرج حاضر شوند. آنها با رعایت حجاب کامل و بدون ذره‌ای خودنمایی و آرایش در اجتماع ظاهر می‌شوند و قطعاً رعایت چنین اصلی برای دختران و زنان مؤمن لازم و واجب است.

 اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که این دختران به واسطه ی محجبه بودن و عدم خودنمایی، شانس گزینش را برای خود پایین می‌آورند وهمین مسئله باعث کمتر دیده‌شدن آنها می‌شود. قطعا پیشنهاد دین برای انتخاب‌شدن، رو آوردن به تبرج نیست چرا که تبرج با تدین، همخوانی ندارد. حال سؤال اینجاست که چه چیزی می تواند جایگزین تبرج گردد؟

 یکی از معضلاتی که در حوزه‌های علمیه خواهران وجود دارد این است که حوزه با ارائه‌ی دروس متعدد، دختران طلبه را از حیث علمی تقویت می‌کند، اما از لحاظ کشف استعدادها و ایجاد توانمندی و مهارت‌های لازم تلاش محسوسی ندارد.
با توجه به اینکه دروس حوزه به اندازه‌ی کافی وقت‌گیر است، فرصت کشف استعداد در خارج از حوزه نیز برای این دختران محدود می‌شود. این در حالی است که دختران طلبه‌ی ما وجودشان مملوّ از استعدادهای متعدد است اما فرصت کشف و بروز آنها را از دست می‌دهند. بخصوص اینکه در عصر انقلاب اسلامی بانوان طلبه قادرند نقش‌های ویژه‌ی اجتماعی ایفا کنند تا زنان جامعه به تراز مد نظر انقلاب اسلامی نائل آیند. طلاب خواهر بعد از فارغ التحصیل شدن باید وارد عرصه‌ی تدریس و تبلیغ شوند و اگر کسی نتواند و یا نخواهد در این فضاها فعالیت کند، خواه ناخواه گرفتار انزوا می‌شود.

 به نظر می‌رسد آنچه وظیفه‌ی حوزه است این است که دختران طلبه را به عنوان دخترانی اثرگذار در جامعه و محیط اطراف خود تربیت کند و نه صرفا اهل علم و بی‌ثمر در جامعه. در واقع خَلق جسارت اثرگذاری در اجتماع بر عهده‌ی حوزه است، که فقط از طریق کشف استعداد و دادن فرصت برای ظهور و بروز آنها امکان‌پذیر خواهد بود.

 اگر کشف استعدادهای بانوان طلبه جدی گرفته نشود ما تنها بعد از درس‌خواندن با بانوانی خانه‌‌نشین روبرو هستیم که جسارت لازم برای حضور در اجتماع را ندارند و یکی از مهمترین عوارض این خانه‌نشینی از دست‌دادن فرصت‌های لازم برای ازدواج خواهد بود. حتی اگر حوزه ها به این آسیب به شکل جدی توجه نکنند و دغدغه‌‌ای برای تأثیرگذاری طلاب خواهر در اجتماع نداشته باشند در آینده ای نه چندان دور خواه ‌ناخواه با ریزش طلاب روبه ‌رو خواهند شد.

 تحصیل بدون کسب مهارت و خلاقیت، نتیجه‌ای جز انزوا نخواهد داشت و راه برون رفت از این معضل باورپذیری استعدادهای طلاب خواهر، پرهیز از نگاه حداقلی به حوزه‌های علمیه خواهران، دوری از شیوه‌ی آموزشی انبوه‌خوان و حفظ محور و اهمیت به برنامه‌های مهارت‌بخش است. حتی اگر برخی خواهران طلبه نخواهند حضور اجتماعی داشته باشند؛ جامعه از آنها انتظار دارد حداقل مهارت‌های همسرداری و تربیت فرزند را آنهم منطبق با آموزه‌های اسلامی دارا باشند؛ نه اینکه محتوای آموزشی حوزه‌های خواهران کاملا با این مسائل بیگانه باشد.