مناهج

📝 چند نکته درباره تغییر و اصلاح کتب درسی

🖋 هادی چیت ساز

🔸 خبر تغییرات و اصلاح کتب درسی برای رسانه‌های حوزوی که دغدغه تحول دارند، بسیار خبر خوبی بود و باید آن را به فال نیک گرفت.

♨️ اما چند نکته درباره تغییر محتوای کتب: 

1⃣ مؤلفین این کتب به لحاظ علمی و اعتبار حوزوی جایگاه خوبی دارند و از بهترین و به‌نام‌ترین اساتید درس خارج قم هستند. 

بنابراین دغدغه بسیاری از طلاب و اساتید بخاطر وزانت علمی کتب رفع می‌شود. 

2⃣ اینکه چه کتابی جایگزین شود، قطعا همیشه مورد اختلاف خواهد بود. هر محقق و پژوهشگری نظر و مبانی خودش را بهترین نظریه می‌داند. پس انتظار اینکه همه فضلا و علما بر سر یک محتوا اجماع کنند، محال وقوعی است. اما می‌توان بر سر متنی به توافق رسید که اکثریت قبول دارند و این اتفاق نظر نسبی درباره الفائق و تألیفات دفتر فقه معاصر وجود دارد. 

3⃣ بی‌شک کتابهای جایگزین، دارای انتقادهایی هستند ولی باید توجه کرد حوزه علمیه در ابتدای این مسیر است.

کسی ادعا نکرده این کتابها قرار است تا ۵۰ سال در حوزه تدریس شوند. جریان تحول متون اصلی، جریانی رو به رشد است که تازه آغاز شده و با محتواهای بهتر می‌تواند تغییر کنند. اما بدترین کار، لجبازی یا انتقادهای غیرعالمانه و متعصبانه است.

باید از این جریان تحول علمی، حمایت کرد نه اینکه مانع بر سر راهش گذاشت. 

4⃣ برخی انتقادها علیه الفائق و محتواهای تازه، دعوای زرگری است. اینکه چرا این کتاب یا این محتوا جایگزین شده و چرا آن کتاب جایگزین نشده، شبیه اختلاف بر سر عنب و انگور است.

به عنوان مثال، تا کنون نقدهای عالمانه برای الفائق ندیده‌ایم. اگر کسی واقعا این محتوا را ضعیف می‌داند، آن را عالمانه نقد کند نه اینکه به صورت کلی و سربسته بگوید این کتابها فایده ندارند یا ضعیف هستند؛ اثبات کند که محتوای خودش بهتر است و معیارهای کتاب جایگزین را دارد. 

5⃣ الفائق، یک نمونه موفق تغییر و اصلاح است. این کتاب در مدت کوتاهی بین اساتید حوزه جای خودش را باز کرده و بیش از ۱۰۰ نفر از اساتید آن را تدریس و بحث کرده‌اند. 

از سویی استقبال خوب طلاب از این کتاب، تأیید دیگری برای کتاب است. طلابی که الفائق خوانده‌اند، اکنون نسبت به اجتهاد وضع بهتری دارند.

بنابراین کسانی که بدون نقد عالمانه، علیه این کتابها سیاه‌نمایی می‌کنند، در واقع خودشان را منزوی می‌کنند.