یکی از مهمترین ویژگیهای روحانیون این است که باید عامل ترین افراد به دستورات دینی باشند. اگر کسی حرفی بزند و به ضد آن عمل کند، مورد تنفر مردم می شود و در این مسئله روحانیون بیش از سایرین وظیفه دارند.
وقتی خداوند متعال برای سعادت انسان آخرین دین خود را عرضه داشته است، مهمترین اقدامات رسیدن به سعادت را «واجبات» و مهمترین آفات و بازدارنده سعادت را «محرمات» نامیده است. از این رو همه مسلمانان و به خصوص کسانی که لباس تبلیغ اسلام را بر تن میکنند وظیفه دارند تمام توان خود را به کار گیرند تا به واجبات عمل کنند و از محرمات دوری کنند.
مرحوم امام خمینی در چهل حدیث در اهمیت واجبات و محرمات میفرماید:
« انسان مایل به صحت نفس و شفیق به حال خود و علاقه مند به صحت، پس از تنبه به اینکه راه چاره از خلاصى از عذاب الیم منحصر است به عمل کردن به دستور انبیا؛
و دستورات آنها منحصر است به دو چیز: یکى اتیان به مصلحات و مستصحّات نفسانیه و دیگر پرهیز از مضرات و مولمات آن.
و معلوم است که ضرر محرّمات در مفسدات نفسانیه از همه چیز بیشتر است و از این سبب محرّم شده اند، و واجبات در مصلحات از هر چیز مهمتر است و از این جهت واجب شده اند،
و افضل از هر چیز و مقدم بر هر مقصد و مقدمه پیشرفت و راه منحصر مقامات و مدارج انسانیه این دو مرحله است.» شرح حدیث 12 ص : 207
رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنهای نیز مثل سایر علما درباره رعایت واجبات و محرمات توسط طلاب بیانات متعددی فرمودهاند، بخشی از این بیانات عبارتست از:
من توصیّهى به خشوع و ذکر و تقوا و سعى براى تقرّب الىالله را براى طلّاب واجبتر میدانم تا توصیّهى به علم، که مایهى اصلى کارشان علم است. اگر علم باشد، تقوا نباشد، این علم میشود بىفایده، گاهى هم مضر. عالمانى داشتیم – چه علم دینى، چه علم غیر دینى – که نه فقط از این علم بهرهاى نبردند و بهرهاى نرساندند، بلکه وزر و وبال شد. این روح معنویّت در کالبد علم و عالم لازم است. (در جمع روحانیّون شیعه و اهل سنّت کرمانشاه ۱۳۹۰/۷/۲۰)
ما هرگز از طمع شیطان دور نیستیم. شیطان درهمهحال به ما طمع میورزد. شیطان حتّى به پیامبران طمع ورزید؛ چه برسد به امثال ما! آن چیزى که بندگان مخلص را از دیگران متمایز میکند، این است که دائماً بینى شیطان را به خاک میمالند و طمع او را ناکام میگذارند. این با چه چیزى ممکن است؟ با تقوا. تقوا هم چیز معضلى نیست که انسان نتواند بفهمد. (۱۳۷۰/۰۸/۳۰)
معناى تقوا این است که هرآنچه را خداى متعال بر انسان تکلیف کرده است، انجام بدهد؛ واجبات را بجا بیاورد و محرّمات را ترک کند. این، اوّلین مرتبهى تقوا است. محرّمات الهى را باید شناخت و دوروبَر آن نچرخید و نگشت.
معناى تقوا این است که هرآنچه را خداى متعال بر انسان تکلیف کرده است، انجام بدهد؛ واجبات را بجا بیاورد و محرّمات را ترک کند. این، اوّلین مرتبهى تقوا است. محرّمات الهى را باید شناخت و دوروبَر آن نچرخید و نگشت.
شیطان وسوسهگر است. وقتىکه روحیّهى تقوا و دل سپردن به خدا و معاملهى با خدا و یاد خدا و توجّه و ذکر و دعا و توکّل، در دل این جوان بسیجى مؤمن چه دانشجو، چه طلبه، چه قشرهاى دیگر، چه شهرى، چه روستایى جا گرفت و رشد کرد، آنوقت همان صف مستحکم مرصوصى است که هیچ قدرتى توانایى تکان دادن آن را ندارد. این، ضامن پیشرفت هدفهاى اسلام و انقلاب است؛ قدر این را باید دانست (معیشت پرهیزکارانه در کلام رهبر معظم انقلاب ص۷۲)
تقوا زرهى است که اگر انسان آن را پوشید، تیرهاى زهرآگین فساد و گناه در او کارگر نخواهد شد و او را از پا نخواهد انداخت. تقوا حصنِ منیع (دژ نفوذناپذیر) انسان است. اینکه اینهمه ما را به تقوا توصیه کردهاند، بهخاطر همین است. بسیارى از خطاها و انحرافاتى که مشاهده میکنید، ریشهى فکرى ندارد؛
نه اینکه خیال کنید یک ایدئولوژى است که کسى را به این نحوه عمل کردن وادار میکند؛ نه! ریشهى بسیارى از اینها در نفسانیّات خودِ انسان است. یک جا پاى انسان میلغزد و جلوگیرى نمیکند؛ این لغزش ادامه پیدا میکند و انسان درصدد توجیه برمىآید و براى خودش ایدئولوژى میسازد.
انسان گاهى مبناى فکرى درست میکند تا خطاى خود را اصلاح کند. جلوى خطاها و لغزشهاى خود را از همهجا بگیریم و بهتر از همهجا، اوّل کار است و بهتر از اوّل کار، پیشگیرى است. این، روح تقوا را در ما تقویت خواهد کرد. دیدار اعضاى شوراى شهر و شهردار تهران 82.9.17
از مهمترین نکات در دوری از واجبات و محرمات، شناخت مسائل شرعی و واجبات محرمات است که طلاب بخشی از وقت خود را باید به آن اختصاص دهند.