مناهج

📝 مواظب باش کجا داری گناه می‌کنی!

🎥 استاد شیخ حسین انصاریان

#محرم_1402

📝 محافل ما محافل تلخی شده است...

اعلام انزجار عزاداران حسینی از اهانت به قرآن

🔰همخوانی سوره مبارکه مسد

در هیأت‌های عزاداری سراسر کشور

📆 ۵شنبه، پنجم مرداد، شب عاشورای محرم ۱۴۴۵قمری

در پی هتک حرمت مجدد به قرآن کریم پویشی با عنوان «لبیک یا قرآن» در تمامی هیئات مذهبی سراسر کشور با همخوانی سوره مبارکه مسد توسط عزاداران در شب عاشورا برگزار می‌شود.

◾️جامعه قرآنی و هیأت‌ های سراسر کشــــور

----------------------------------

💠 کانال رسمی سازمان دارالقرآن الکریم

📝 وظیفه‌ای استثنائی یا الگویی برای مکلفین؟

🖋 م.ص.صادقی | #یادداشت_مهمان

🔸 امام حسین علیه السلام فرمود: «أَنِّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً وَ لَا بَطِراً وَ لَا مُفْسِداً وَ لَا ظَالِماً وَ إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِی أُمَّةِ جَدِّی ص أُرِیدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْکَر» (۱)

🔺 از جمله تحلیل‌هایی که درباره قیام و نهضت سیدالشهدا علیه السلام مطرح می‌شود و غالبا نتیجه‌ای جز دعوت به سکون و انفعال در برابر ظالمین و مستکبرین ندارد، غیر قابل الگو بودن قیام امام حسین علیه السلام، است که این قیام را اختصاصی و صرفا وظیفه شخصی حضرتش معرفی می‌کنند! 

هر چند دلیل معتنابهی برای این مدعی پیدا نشد، اما این تحلیل یک خروجی منفی اجتماعی دارد؛ و آن بی‌اثرساختن حرکت و قیام سیدالشهدا علیه السلام و خون شریف و مبارک ایشان در امتداد تاریخ است. تحلیلی برای مسکوت‌گذاشتن نهضت حسینی که به ضد اهداف و خون پاک ثارالله بدل شده است.

🔻 برای اینکه نشان دهیم این تحلیل خلاف حرکت امام حسین علیه السلام است و به آنتی‌تز نهضت حسینی بدل شده است ـ با احترام به برخی قائلین احتمالی ـ به فقه (باب امر به معروف و نهی از منکر) در کتاب تحریر الوسیله امام خمینی (قدس سره) مراجعه می‌کنیم، تا به وظیفه انسان مسلمان در امر به معروف و نهی از منکر در موقعیتی که سیدالشهدا علیه السلام واقع شد، پی ببریم.

✅ #امام_خمینی در تحریر الوسیله (ج ۱ ـ ص ۴۷۲) در شرط چهارم امر به معروف و نهی از منکر (عدم ترتب مفسده و ضرر بر امر و نهی)، بعد از بیان اینکه اگر آمر یا ناهی از وقوع ضرر یا مفسده‌ای (جانی، مالی یا آبرویی) برای خودش یا دیگر مؤمنین بترسد امر و نهی واجب نیست، در مسئله ششم می‌فرماید:

«لو کان المعروف و المنکر من الأمور التی یهتم به الشارع الأقدس‌کحفظ نفوس قبیلة من المسلمین و هتک نوامیسهم أو محو آثار الإسلام و محو حجته بما یوجب ضلالة المسلمین أو إمحاء بعض شعائر الإسلام کبیت اللّٰه الحرام بحیث یمحى آثاره و محله و أمثال ذلک لا بد من ملاحظة الأهمیة، و لا یکون مطلق الضرر و لو النفسی أو الحرج موجبا لرفع‌ التکلیف، فلو توقفت إقامة حجج الإسلام بما یرفع بها الضلالة على بذل النفس أو النفوس فالظاهر وجوبه فضلا عن الوقوع فی ضرر أو حرج دونها‌»

«اگر معروف و منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهتمام ـ ویژه ـ دارد، مانند حفظ جان و نوامیس قبیله‌ای (گروهی) از مسلمین یا محو آثار اسلام و محو حجت آن (اعتبار) به نحوی که موجب گمراهی مسلمین بشود یا برخی شعائر اسلام از بین برود مانند بیت الله الحرام به نحوی که اثری از آن نماند و مانند این مثال‌ها، پس در این موارد ملاحظه و توجه به اهمیت مسئله مهم است. - پس مطلق ضرر یا حرج در امر و نهی، موجب رفع تکلیف نیست- لذا اگر اقامه‌ی حجت‌ها و امور مهم اسلام ـ که با نبودشان گمراهی و ضلالت پیش می‌آیدـ متوقف باشد بر بذل جان یا جان‌ها، ظاهر آن است - که امر و نهی- واجب است، چه برسد به اینکه ضرر یا حرجی پیش بیاید».

✅ ایشان در مسئله‌های ۷ تا ۱۱ چند عنوان را از مصادیق امور مهم دانسته‌اند که ضرر و حرج موجب سقوط تکلیف در برابر آن نمی‌باشد و امر و نهی واجب است. مانند بدعت در اسلام، معروف شدن منکر، سکوت در برابر ظالمین، سکوت در برابر جرئت ظالمین در گسترش محرمات، سکوت در برابر اعوان ظالمین قلمداد کردن علما. 

🔺 البته قید مهم در این چند تکلیف شرعی، مخاطب آنهاست؛ "علماء الدین و رؤساء المذهب"، این دو دسته چنین وظایف خطیری بر عهده دارند؛ نه عموم مکلفین. 

🔻 از این نقطه محل عزیمت سیدالشهدا علیه السلام فهمیده می‌شود که قیام و حرکت وظیفه شرعی آن حضرت در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر بوده است؛ نه یک وظیفه اختصاصی و غیر قابل الگو. بلکه فعل آن حضرت نشان‌دهنده‌ی مراتب امر و نهی و قیود آن می‌باشد که اتفاقا وظایف علما و رؤسای مذهب شیعه از آن فهمیده می‌شود.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️

📌 پ.ن ۱: مثیر الاحزان 4 / بحار الانوار 44:329/ المناقب لابن شهرآشوب 89: 4 / مقتل الحسین الخوارزمی 188: 1 /نفس المهموم: 37 / مکاتیب الأئمة 40: 2 / لمعة من بلاغة الحسین (علیه السلام): 106 / مکاتیب الرسول صلى الله علیه و آله ج‏2، ص: ۳۶۶ / الفتوح: ج 5 ص 21 / معالی السّبطین: ج 1 ص 212.

📌 پ.ن ۲: نخستین بار حدودا سال ۱۳۸۶ در مدرسه آیت الله مجتهدی ره تهران، این استدلال از تحریر الوسیله را از حضرت استاد آیت الله جاودان حفظه الله شنیدم.  

👤 به نقل از آیت الله وحید خراسانی

 ✅ حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام فرمودند: اسم آن عالم را [جزء روضه خوان‌ها] بنویسید و اسم آن دیگری را خط بزنید!

📌 مناهج:

سعادتمند مبلّغینی که #خالصانه برای خدا راهی شهر و روستاهای دور و نزدیک شدند و مردم را بر سر سفره‌ی امام حسین علیه‌السلام مهمان می‌کنند...

🌀 تبلیغ، عنصر دوم و سوم حوزه هم شمرده نمی‌شود

📝 نظامات سکولار به ما اجازه نمی‌دهد که وارد جریان حل مشکلات شویم

📝 تبلیغ در هیچ جای نظام آموزشی و پژوهشی ما نیست

📝 کسانی که نمی‌توانستند به ارتقای درجات علمی برسند راه تبلیغ را در پیش می‌گرفتند!

📝 باید بپذیریم تلاش‌های ما به اندازه نیازهای ما نیست

🎙 حکایتی شنیدنی از استاد شب زنده دار 

🔸 گاهی عادت داریم انسان‌هایی که نزدیکمان هستند را قدر ندانیم، کار آن‌ها را ترجمه و تحلیل نکنیم و خیلی ساده از کنار آن عبور کنیم.

🔺 عباسی ولدی قریب به یک دهه است با نگارش ده‌ها جلد کتاب در زمینه‌های تربیتی به‌تنهایی اندازه یک مؤسسه عریض و طویل کار کرد. متن تولید کرد، منبع و مرجع فکری تولید کرد، به‌سمت ایجاد #جریان_تربیتی حرکت کرد؛ هرچند شاید هنوز با آن فاصله دارد. 

🔻 فکر کنم آثارش امروز به بیش از ۵۰ جلد رسیده است. آثاری که هم تنوع در محتوا دارد، هم جذابیت در طراحی و گرافیک و هم ایجادکننده نوعی تغییر نگرش در مخاطب است که همه، جای مطالعه و تحلیل دارد.

♨️ اما آنچه امروز اهمیت دارد کاری است که عباسی ولدی این روزها در قالب #هیئت_نوجوانان شروع کرده است. حرکت او امروز واقعاً ویژه است، جای مطالعه و #الگوسازی و تقدیر دارد.

✅ به چند ویژگی کار او اشاره می‌کنم:

1⃣ عباسی ولدی قبل از منبر استاد میرباقری برای نوجوانان منبر می‌رود. کاملاً جدی به‌نحوی که بچه‌ها احساس می‌کنند در یک برنامه مهم و اختصاصی خودشان شرکت کرده‌اند.

2⃣ فعلاً نسبت به محتوای منبر نظر نمی‌دهم شاید نقدی داشته باشم. اما به‌لحاظ قالب، منبر #داستان‌محور است. این مدل از ارائه منبر به‌شدت برای بچه‌ها جذاب است.

3⃣ زبان، لحن و بیان به‌شدت صمیمی، دوستانه و دوست‌داشتنی است. این احساس صمیمیت، جذابیت دوچندانی برای منبر ایجاد می‌کند.

4⃣ فضای جلسه با قالب‌های مرسوم متفاوت است. بچه‌ها از اینکه بین منبر صحبت کنند، سؤال بپرسند، شوخی کنند، منعی ندارند و آزادانه در هیئت می‌نشینند. سخنران آغوشش به‌روی اقتضائات این سن باز است.

5⃣ منبر او، #منبر_تعاملی است. سخنران سؤال می‌کند، برای روز بعد به بچه‌ها تکلیف می‌دهد تا بنویسند، فکر کنند و بعد جواب خود را به عمو عباسی بدهند و درباره آن صحبت کنند.

6⃣ اما یکی از جذاب‌ترین بخش‌های کار عباسی ولدی بعد از منبر است که می‌آید و ساعتی بین بچه‌ها می‌نشیند و با آن‌ها #گعده می‌کند. از سر و کولش بالا می‌روند و با او ساده و راحت گفتگو می‌کنند. این بخش شاید اثرگذارترین قسمت این پکیج است.

6⃣ اما آنچه کار عباسی ولدی را ویژه کرده است، صداقت او در تعامل با بچه‌ها است. افراد زیادی دیدم که کار کودک و نوجوان می‌کنند ولی بسیاری از رفتارها و خنده‌ها و بازی‌ها تصنعی است. اما عباسی ولدی با همه وجود بچه‌ها را دوست دارد؛ صادقانه و پدرانه؛ و این صداقت را بچه‌ها با وجودشان درک می‌کنند. 

✅ نوجوانان مهم هستند، باید احساس کنند که آن‌ها را مهم می‌دانیم و جدی می‌گیریم. این احساس را به آن‌ها منتقل کنیم و با همین جدیت برایشان وقت بگذاریم؛ اما با امثال این الگو.

🌐 تعلیقات

👤 علیرضا پناهیان

🔸 جریان تبلیغ در کشور یک جریان مظلوم و مهجور است. اخیراً رهبر انقلاب مطالبی را درباره اهمیت تبلیغ صریحاً بیان کردند و فرمودند که درباره تبلیغ نگران هستند و تبلیغ در حوزه در درجه اول اولویت قرار ندارد و این وضعیت باید تغییر کند و اولویت اول حوزه کار تبلیغ باشد.

🔺 اگر حوزه بخواهد تبلیغ را در اولویت اول قرار دهد، باید تغییراتی در فصل‌های دورس حوزه انجام شود. صرف آشنایی با فقه به معنای خاص، برای امر تبلیغ کافی نیست. 

🔻 ما در حوزه، به فقه به معنای اخص کلمه می‌پردازیم و با فقه می‌خواهیم مکلف را از مقام حیرت خارج کنیم. 

✅ اما در تبلیغ، رکن اساسی این است که بتوانیم دانشمندانه به مخاطب انگیزه بدهیم درحالی‌که شاید در طول تحصیل در حوزه علمیه، حتی دو واحد هم در این‌باره درس نخوانیم.

♨️ مبلغ لازم است «اسلام‌شناس» باشد. تا زمانی که در حوزه علمیه، تبلیغ را محتاج دانش ندانیم، در تبلیغ موفق نخواهیم بود.

🔺 عالمان دینی در مساجد و محافل مذهبی از شخصیت خوب خود بیش از هر چیز دیگری بهره می‌برند و این در تبلیغ بسیار مؤثر است و از طرف دیگر نیز تعداد زیادی از مخاطبان، فطرت خود را شکفته کرده‌اند و به شایستگی متأثر می‌شوند؛

♨️ اما باید برای دل‌هایی که آماده نیستند و به عالمان دینی مراجعه نمی‌کنند فکری کرد و امروز بسیاری از جوانان ما رجوعی به دین ندارند.

🔻 تأثیر مبلّغ به عنوان برانگیزاننده مخاطب یک امر مهم است. فقه نمی‌گوید چگونه در مخاطب انگیزه ایجاد کنیم، مبلغ، هم باید اسلام‌شناس باشد و هم باید مخاطب را برای دین‌داری انگیزمند کند و برای انگیزمند کردن، انسان‌شناسی و روان‌شناسی دینی لازم است و ما در این زمینه کم کار کرده‌ایم.

✅ شناخت مخاطب برای امر تبلیغ مهم است. ما برای مخاطب‌شناسی گاهی باید فرد فرد مخاطبین را بشناسیم و بلکه باید به مخاطب‌شناسی از حیث جامعه‌شناسی توجه داشته باشیم و باید ببینیم #نبض_زمان در جامعه چگونه می‌زند.

✅ ما باید جامعه، فرهنگ و ادبیات آن را بشناسیم. ما می‌خواهیم با مردمی صحبت کنیم که اخلاق را یک رفتار فردی می‌دانند، لذا باید جامعه را شناخت تا وقتی کلمه‌ای می‌گوییم، دریابیم جامعه چه برداشتی از آن می‌کند.

♨️ اما طلبه در حوزه علمیه چنین درس‌هایی نمی‌خواند.

✅ ما برای تبلیغ، نیاز به دانش داریم و نباید تبلیغ را به ذوق، نفس، شخصیت و منش مبلغ واگذار کرد و نباید تبلیغ را به دانش‌های موجود در حوزه واگذار کرد و مبلغ نباید خودش را از دانش مستغنی ببیند.

 ✅ اکثر آیات قرآن، تبلیغی است ولی این آیات را باید طبقه‌بندی کرد و در تبلیغ، از آنها بهره گرفت. ما برای تبلیغ نیازمند دانش هستیم؛ دانشی گسترده‌تر از فقه به معنای خاص و نیازمند مجاهدت علمی هستیم، مجاهدتی بیشتر از آنچه یک فقیه در موضوعات رایج نیاز دارد. فقه می‌خواهد مکلف را از حیرت در مقام عمل خارج کند، اما تبلیغ می‌خواهد در انگیزه‌های مخاطب وارد شود و تصویر صحیحی از دین، در ذهن او ایجاد کند.

🔻 باید تأسف خورد از اینکه برخی تبلیغ و منبر را برای افراد بی‌سواد می‌دانند. رهبر انقلاب درباره هیچ موضوعی به این سادگی ابراز نگرانی نکردند؛ حتی پیرامون فتنه‌های اخیر و مسائل خارجی و… این درحالی است که برخی از ما تبلیغ را نشناخته‌ایم.

🔻وقتی می‌خواهیم به تبلیغ دین بپردازیم باید محتوایی تولید کنیم و این محتوا باید عالمانه باشد و به بخش‌هایی از دین که به آن پرداخته نشده و اصلی‌ترین، مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین بخش‌ها هستند بپردازیم؛ بخش‌هایی که با #احساسات_دینی ما نیز همراه باشد.

🔻باید در #ادبیات_تبلیغی یک #تحول پدید بیاید. مردمی که غیردینی رفتار می‌کنند، اکثراً دچار سوءتفاهم هستند، باید تحولی در ادبیات دینی ایجاد کنیم که نتیجه‌اش این بشود که وقتی عالم دینی دیدند، بگویند «این فرد، متخصص سلامت فکری، تمرکز و قدرت ذهنی در انسان است و استقلال روحی و فکری برای آدم‌ها مسئله اول اوست».

🕌 مجمع بزرگ مبلغان ماه محرم اصفهان - ۱۴۰۲/۰۴/۲۴