راه وسط بین کلاس آزاد و اجباری
🖋 مسعود محمدی
🔹 یکی از اشکالات نظام جدید آموزش حوزه علمیه لزوم تحصیل کل «کتاب» در کلاس درس است. برای مثال: بسیاری از بزرگان ما بخش‌های معظمی از کتاب مکاسب را نزد استاد درس گرفته‌اند و وقتی ممشا و روش اجتهادی شیخ دستشان آمد، بقیه را خودشان خواندند. شاگرد می‌تواند اندکی از کتاب را با استاد درس بگیرد و وقتی روش تحقیق در آن علم را بدست آورد بقیه کتاب را با هماهنگی استاد، خودش کار کند. البته بدیهی است با اشکالاتی برخواهد خورد که از کمک و راهنمایی استاد بهره‌مند می‌شود. یعنی این خودخوانی زیر نظر همان استاد مربوطه انجام می‌شود. بنابراین تشخیص این موضوع را باید به استاد واگذار کرد نه این که استاد فقط بیاید، درس بدهد و برود؛ این خودش یک نوع بی احترامی به استاد است.
به نظر نگارنده، نه آن سیستم قبلی قابل قبول بود که تشخیص کلاس‌رفتن را به خود طلبه واگذار می‌کرد؛ نه سیستم فعلی که حضور در تمام کلاس‌ها را با «حضور و غیاب اجباری» از طلاب می خواهد؛ بلکه راه وسط و صواب این است که تشخیص حضور یا عدم حضور طلبه در کلاس را به استاد بسپاریم. چون استاد مورد تایید هر دو طرف (مرکز مدیریت و طلبه) قرار گرفته است. استاد با در نظر گرفتن استعداد هریک از طلاب تشخیص می‌دهد چه کسی باید در تمام کلاس‌ها حاضر باشد؛ چه کسی فقط بخشی از کلاس‌ها را حضور یابد؛ ولی مرکز مدیریت توان تفکیک بین طلاب را ندارد و برای همه یک نسخه می‌پیچد.
طلبه‌ای که با اختیار خود مشکلات فراوان را به جان خریده و پشت به دنیا کرده و وارد جرگه سربازان امام زمان شده است، خیلی بیشتر از مرکز مدیریت و حتی اساتیدش نگران آینده علمی خویش است. چنین طلبه‌ای از استادش حرف‌شنوی خواهد داشت و علاقه و احترام توأمان بین استاد و طلبه شکل خواهد گرفت. آنچه باید از سوی مرکز مدیریت پیگیری شود، نظارت‌های کیفی دقیق است؛ نه صرف لزوم «حضور و غیاب» برای همه طلاب؛ چراکه اجبار، خواه ناخواه منجر به بی‌انگیزگی خواهد شد. و این اجبار، بیشترین لطمه را به طلاب می‌زند مخصوصا نخبگان.
