توضیح طلبه تراز

«طلبه تراز» از منظر رهبر انقلاب کیست؟ سایت مناهج چطور طلبه تراز را از سخنان رهبر برداشت کرده است؟ آیا بجز این ویژگی ها ویژگی دیگری برای طلبه تراز وجود ندارد؟

در این متن درباره روند تحقیقاتی که انجام شد و به این مولفه های «طلبه تراز» رسیدیم توضیحاتی می دهیم و سپس نحوه چینش خود این مولفه ها را بیان می کنیم:
سالها پیش قصد داشتیم ویژگی های «طلبه تراز» از نظر رهبر انقلاب را مشخص کنیم تا بفهمیم یک طلبه پس از حدود 20سال تحصیل چه ویژگی هایی باید داشته باشد تا به عنوان یک طلبه تراز شناخته شود. به عبارت دیگر خروجی این طلبه بعد از 20سال، چطور باید باشد تا بتوان به آن طلبه تراز گفت، مثلا پای بندی کامل به واجبات و محرمات داشته باشد، از نظر علمی دروس مرسوم حوزه را بداند، اقلا تاریخ پیامبر را خوانده باشد و کلی ویژگی دیگر که باید این طلبه در خود ایجاد کند تا بتوان به او «طلبه تراز» گفت.

پس از بررسی عمده بیانات رهبر انقلاب در دیدارهای طلاب و روحانیون ویژگی های متعددی برای «طلبه تراز» مشخص شد، ویژگی هایی که به قدری متنوع و زیاد بود که شاید هر طلبه ای نمی توانست به آن برسد و حتی گاهی خود رهبری فرموده بودند مثلا ویژگی دانستن زبان خارجی بسیار مهم است ولی با برنامه مرسوم حوزه نمی توان به این ویژگی دست پیدا کرد!

از همین رو بخاطر کثرت ویژگی های این طلبه و اینکه عادتا نمی شد به تمام این ویژگی ها دست یافت، تصمیم گرفتیم بیانات رهبری را یک بار دیگر دقیق مطالعه کنیم این بار با این رویکرد که «حداقل طلبه تراز» باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟!
یعنی این بار بررسی کنیم که طلاب اگر چه چیزهایی را داشته باشند به اصطلاح کف مطلوبیت را دارا هستند و می توان گفت خروجی موفقی شده اند. طبعا در این دید اگر کسی نتوانست بخاطر شرایط حوزه زبان انگلیسی بداند ناموفق نبوده است، اما مثلا اگر اهل واجبات و محرمات نبود یا دروس مرسوم را نخوانده بود این طلبه تراز و مطلوبی نیست.

با این دید با بررسی تمام بیانات کلیدی و مهم در دیدار روحانیون و تقریبا تمام بیانات رهبری با طلاب پس از دوره رهبری (از سال 68تا1402) تمام ویژگی هایی که حداقل «طلبه تراز» باید آن ها را داشته باشد استخراج شد. طبیعتا اگر ویژگی مورد تأکید چندباره رهبر انقلاب می بود یا عباراتی چون «واجب» یا «ضروری» برای آن ذکر می شد و تکرار داشت حتما در حداقل «طلبه تراز» ذکر می شد.
این ویژگی ها ویژگی های عمومی هر طلبه ای است یعنی هر طلبه ای اعم از قاضی، امام جماعت، مبلغ، محقق، مجتهد و… باید حداقل این ویژگی ها را در خود ایجاد کند تا به عنوان طلبه تراز شناخته شود. و ضمناً باید ویژگی های اختصاصی آن کار را نیز ایجاد کند که در این مورد نیاز به پژوهش های جداگانه ای وجود دارد.

پس از مشخص شدن تمام ویژگی هایی که «کف طلبه تراز» بود، از بین این ویژگی ها تعدادی ویژگی گلچین شده است که در بخش «طلبه تراز» سایت مناهج مشاهده می کنید.

ویژگی های که در تحقیق به آن رسیدیم بیش از مواردی است که در سایت موجود است اما چرا فقط این تعداد ویژگی در سایت برای «طلبه تراز» انتخاب شده است؟

دلیل آن این است:
ویژگی هایی در سایت ذکر شده است که ایجاد این ویژگی ها برای تمام طلاب هم مقدور است هم لازم، اما سایر ویژگی ها ایجاد آن نیاز به یک برنامه همه جانبه دارد که شاید الان مقدور عده ای نباشد. مثلا یکی از ویژگی های لازم برای طلاب که ایجاد آن نیاز به برنامه علمی و دقیق دارد و از عهده خود طلبه خارج است این است که طلبه باید «خلاق و نو آور» باشد؛ ایجاد این ویژگی چه بسا از دوره دبستان باید به مرور ایجاد شود تا ثمر دهد و ما این نوع ویژگی ها را گرچه مورد تأکید رهبری بوده اما در بخش طلبه تراز ذکر نکردیم.
پس این ویژگی های موجود در سایت فقط ویژگی هایی است که ایجاد آن نسبتا آسان است و مقدور تمام طلاب است و همه طلاب با هر تخصصی اگر می خواهند به فرمایش و اوامر رهبری عمل کنند، اقلا این ویژگی ها را باید در خود ایجاد نمایند.
دلیل این تقسیم بندی نیز این است که بیشتر مورد توجه باشند مثلا مطالعه کتب شهید مطهری گرچه ذیل علمی قرار می گیرد اما بخاطر تأکیدات مکرر رهبر انقلاب و برای توجه بیشتر مستقلا ذکر شد.
فلذا از همه طلاب دعوت می کنیم تمام بخش های طلبه تراز را با دقت مطالعه کنند و از همین حالا برای ایجاد این ویژگی ها در خودشان برنامه مدون داشته باشند که زمان به سرعت خواهد گذشت.
مناهج سعی کرده است با یادداشت، کتاب، پادپخش و کارهای رسانه ای تحقق بخشی از این ویژگی ها را ساده تر کند و مثلا برای فهمیدن تاریخ پیامبر یا تاریخ مشروطه پادکست و کتاب تهیه کند تا طلاب با کمترین وقت بیشترین نتیجه را بگیرند.

در پایان از همه عزیزان تقاضا داریم محتوای این متن را با دوستان طلبه شان در میان بگذارند تا همه یک حرکت جمعی به سمت «طلبه تراز» شروع کنیم و ان شاءالله اوامر رهبری را حداقل در خودمان پیاده کنیم:
مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ
هرکس می خواهد راهنمای مردم باشد، باید قبل از تعلیم به دیگران خود را تعلیم دهد (نهج البلاغه حکمت 73)