ببعی قهرمان؟!
حسین محمودزاده
شب با بچه‌ها رفتیم سینما، از قبل ذوق دیدنش را داشتند و من هم به حساب این‌که برای «اوج» است و بالاخره آوازه‌ای به هم زده، خواستم هم با بچه‌ها وقتی گذرانده باشم و هم تماشا کنم.
نا امید شدم. گرچه الحمدلله در تکنیک پیشرفت کردیم، اما محتوا چه؟
یک «بچه گوسفند دختر» که آرزوی پرواز دارد و با همه می‌جنگد تا ثابت کند «غیر پرنده‌ها» هم می‌توانند پرواز کنند.
حالا پیام «تسلیم نشو» را حتما باید در قالب جنگیدن با اصل خلقت و نفی تمایزهای ذاتی طبیعی نمایش بدهیم؟
مثلا نمی‌شد این گوسفند تلاش کند نسخه بهتری از خودش باشد (به قول همین غربی‌هایی که این‌ها ازشان کپی می‌کنند) تا این‌که بخواهد یک پرنده بشود؟!!
ما درون‌مایه‌ی حکمت‌آمیز در ادبیات خودمان کم داریم که حالا برویم یک درون‌مایه‌ی دستمالی شده‌ی غربی «دنبال رؤیایت برو» را کپی ناقص بزنیم؟
اصلا از درون‌مایه و پیام گذشته، چرا سینمای معناگرای ما بومی نیست؟
چرا نمی‌توانیم مثل «پاندای کونگ‌فوکار»، درون‌مایه‌های حکمی خودمان را در قالب کودکانه نشان بدهیم؟
سینمای مذهبی که هیچ، دیگر امیدی نداریم غیر از فیلم تاریخ مذهب چیزی به عنوان فیلم مذهبی ببینیم؛ انگار مذهب غیر از تاریخ چیزی برای گفتن ندارد. از این هم بگذریم.
حالا پویانمایی بومی ساختیم و خوشحالیم؛ اما دریغ از یک عنصر بومی!!
هیچ چیزی نبود که آدم بگوید و بفهمد این پویانمایی در ایران ساخته شده، لباس و قیافه‌ی شخصیت‌ها و حرکات و سکناتشان، اروپایی؛ صحنه و لوکیشن، اروپایی؛ غذاها و محصول مزرعه، اروپایی؛ موسیقی و آوازها، به شکلی افراطی اروپایی (حرکات رپ و …) خیلی عجیب بود!
خرد شده بودم کوچک‌ترین چیزی که ارتباط هویتی من و کودکی من و بچه‌هایم با کارتون را نشان بدهد پیدا نکردم.
حتی در مواردی که خط و نوشتن را می‌دیدی، خط فارسی نبود، یک چیز من درآوردی مثل خط میخی، یا لاتین، مثل فارسی به هم پیوسته نبود. کتاب از چپ به راست بود.
گویی سازنده شرمساری عجیبی داشته از هویت خودش، تمام تلاشش را کرده که بگوید ما ایرانی نیستیم. وسط کارتون یادم افتاد که چند وقت پیش انیمیشن «اینسایداوت ۲» را می‌دیدم و یک دختر با حجاب اسلامی در حاشیه داشت، این کارتون حتی همان عنصر حاشیه‌ای بومی را هم نداشت؛ با دقت و وسواس تمام، همه چیز را با جراحی بریده بود.
یعنی آن غربی فهمیده حتی اروپامحوری هم نباید تک خطی باشد و در حاشیه حداقل تنوع را جا بدهد؛ اما این‌جا، نه؛ طرف خجالت می‌کشد از خودش و از هرچه به هویت خودش مرتبط است.
هویت ایرانی را چه به رنگ‌های شاد و کارتون با کیفیت؟ اروپایی با عناصری که در کارتون‌هایش جایگذاری کرده، چنان رؤیای اروپایی در ذهن نسل ما و بچه‌های ما کاشته که تا آخر عمر و وقتی همان بچه بزرگ شد و خودش کارتون ساخت، ناخودآگاهش این باشد که رؤیاسازی و رؤیاپردازی فقط با عناصر اروپایی و در دنیای اروپایی است. همین رؤیاست که با بچه بزرگ می‌شود و در جوانی در ناخودآگاهش فریاد می‌زند که من در دنیای خاکستری و سیاه سفید هستم، خوشبختی در عالم رنگ‌ها و زندگی میان آن عناصر نوستالژی کارتونی، فقط با مهاجرت به اروپا ممکن است.
