ازدحام موسمی سالن های مطالعه
🖋 محمد حق پرست
ایام امتحانات، فصل رونق سالنهای مطالعه است. صبحها اول وقت شلوغ میشوند و تا نیمه‌های شب چراغها هنوز روشنند. حتی گاهی خادم، مراجعه‌کنندگان را به زور بیرون می‌فرستد. دو سه هفته‌ای طول میکشد تا کم کم غربت به سالنهای مطالعه برگردد.
اما چرا در این ایام شلوغ میشوند؛ چون همه می‌دانند مطالعه مفید در خانه و جاهای دیگر چندان امکانپذیر نیست. پس باید به فکر جای مناسب بود. اما در طول سال، این نکته بدیهی به بهانه‌های مختلف از یادها میرود.
حال فکر کنید اگر در کل سال چنین جمعیتی به کتابخانه‌ها رفت و آمد داشتند چه اتفاقی می‌افتاد؟ به همان میزان که نمرات امتحانات کتبی خوب است، تعداد علمای قوی و خبره بالا میرفت.
اما معضلی وجود دارد و آن اینکه تعداد قابل توجهی از طلاب به تلخیص و نمونه سؤال دل بسته‌اند، بدون کتاب و تقریر دستنوشته.
این همان ارثیه منحوس نظام آموزشی دانشگاه است به نام «دانشجوی شب امتحانی» که فایده‌ای ندارد جز تکثیر افرادی که نمرات بالایی دارند بدون تخصص و رشد علمی خوب.
به برکت این نمونه سؤالات با نسلی از طلاب مواجهیم با نمرات خوب اما از لحاظ مایه‌ی علمی پوک. تا کنون بارها درباره آفتهای جزوات نمونه سؤال گفتیم و نوشتیم، اما هنوز گوشی برای شنیدن نیست.
اهل مطالعه‌بودن، اولین کار طلبگی است و ترک آن هیچ توجیهی ندارد. «خوشا چاهی که آب از خود برآرد.»
کسانی که در ایام امتحانات با کتابخانه و سالن مطالعه آشتی می‌کنند، ادامه‌دادن این «عادت سه هفته‌ای» تضمین آینده طلبگی ایشان است.
بزرگ‌ترین تهدید حوزه – بخش دوم یادداشت
بی‌مایه علمی‌شدن یا شب امتحانی‌بودن بیشتر طلاب معضل اصلی حوزه است.
این مشکل دوطرف دارد:
1- طرف اول خود طلبه است که اگر واقعا قصد درس‌خواندن جدی ندارد، وقت خودش را تلف نکند.
کسی که درسهای اصلی را هم به هر دلیل موجه یا غیرموجه نمی‌خواند، بعید است طلبه موفقی شود و بعد از مدتی، هم فرصتهای فعلی را از دست می‌دهد و هم سرخورده می‌شود.
با تمام مشکلات و انتقادها به برنامه‌ها، اما درس‌نخواندن توجیهی ندارد.
2- روی دیگر سخن با مسئولین است که چرا طلاب را بی‌مایه پرورش می‌دهند.
اگر درصد کمی از طلاب شب امتحانی بودند، اشکال از سوی طلبه بود. اما وقتی اکثر طلاب با تلخیص و نمونه سؤال نمره می‌گیرند (که شواهد آن را تایید می‌کند)، یعنی برنامه و مدیریت اشکال دارد.
مشکل از برنامه، بی‌انگیزگی، عدم اقناع نسبت به دروس یا هر مسئله دیگر باشد، باید رفع شود.
آنچه مهم است اینکه هرکاری لازم است انجام شود تا طلبه از جانب مسئولین و برنامه عذری نداشته باشد.
ممکن است مسئولان استقراء نویسنده را قبول نداشته باشند، اما رویه فعلی در حال رشد، روی آوردن اکثریت به نمونه سؤال است. این زنگ خطر است که کار اشکال دارد.
پرورش طلاب بی‌مایه بزرگ‌ترین تهدید حوزه خواهد بود که اگر امروز علاج نشود، در آینده گریبان حوزه را خواهد گرفت.
