مناهج

📝 حتی یک نفر هم سیگار نمی‌کشید!

🔸 در اواخر ربیع الثانی ۱۳۰۹ق در تهران شایع شد که حکمی از میرزای شیرازی در باب تحریم استعمال دخانیات صادر شده است.

در اوایل جمادی الأولی با رسیدن محمولهٔ پستی به تهران صورتی از حکم در میان مردم منتشر شد با این توضیح که نسخهٔ اصلی آن را فقط میرزا حسن آشتیانی مشاهده کرده است. متن حکم چنین بود:

«بسم الله الرحمن الرحیم، الیوم استعمال تنباکو و توتون بِأَیِّ نحوٍ کان در حکم محاربه با امام زمان علیه السلام است. حرّره الأقل محمدحسن الحسینی»

🔺 کتاب روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه (اعتماد السلطنه مراغی وزیر انطباعات ناصرالدین شاه بود و در سال ۱۳۱۳ حدود یک سال قبل از کشته شدن ناصرالدین شاه از دنیا رفت) بخش مربوط به قضیه تنباکو خیلی جالب است. 

♨️ این قسمت تاریخ معتبر قضیه تحریم تنباکو است، زیرا اعتماد السلطنه شب به شب و مخفیانه این مطلب را ضبط می کرد.

👤 وی نقل می‌کند:

«چند سال بود که اسب‌دوانی تعطیل شده بود. جای بزرگی را برای مسابقه اسب‌سواری مهیا کردند.

آن سال، سال افتتاح آنجا بود و معمولاً جوانها برای مسابقه و تماشا شرکت می‌کردند.

حدود سی هزار نفر برای تماشا گرد آمده بودند. در میان آن سی هزار نفر یک نفر هم سیگار نمی‌کشید!»

🔺 همچنین اعتماد السلطنه از یکی از اشراف نقل کرده است:

 بنّایی داشتم. من سیگار کشیدم. عمله، کار را نیمه‌کاره رها کرد و از مزدش صرف نظر کرد و رفت!

✅ وقتی میرزای شیرازی حکم تحریم تنباکو را لغو کرد، تا مدّتی مردم، تنباکو استعمال نمی‌کردند، چون مطمئن نبودند این دستور میرزا است یا شایعه است.

📚 جرعه‌ای از دریا، ج ۳، ص ۳۱۴

📝 حرکتی عظیم‌تر از تحریم تنباکو

🖋 محمد حق‌پرست

یک.
چهارم آبان، سالروز مخالفت امام خمینی (ره) با قانون کاپیتولاسیون است. برخی، روحانیت را به انزوا و بی‌تفاوتی در مقابله با طاغوت متهم می‌کنند و در حافظه و آگاهی تاریخی خویش، چیزی جز تحریم تنباکو را به یاد نمی‌آورند. حال آنکه این ادعا دلیلی بر بی‌اطلاعی ایشان نسبت به نهضتهای روحانیت و نقش آنها در مبارزه با طاغوتها است. تاریخ روحانیت و مراجع تشیع در صده اخیر، پر از قیام و اقدام علیه طاغوت و ظلم است. اقدام علیه قانون کاپیتولاسیون حتی بزرگتر از تحریم تنباکو است، چون سخنرانی و اقدام تاریخی امام امت، علیه دستگاه استعمار جهانی بود، نه فقط علیه یک قرارداد ننگین.

دو.
بعد از سخنرانی امام، قانون کاپیتولاسیون یکی از محورهای اصلی مبارزات انقلابیون می‌شود. عده‌ای دیگر نیز نسبت به این قانون موضع داشتند، اما هیچکدام به اندازه مخالفت امام نتوانست مبارزه با طاغوت را گفتمان و جریان‌سازی کند. یعنی اینقدر که عالم شیعی بر قلوب مردم تأثیرگذار است، هیچ جریان دیگری چنین نفوذی ندارد؛ تا جایی که اگر این ظرفیت به درستی هدایت شود، می‌تواند منشأ اتفاقات بزرگ اجتماعی و سیاسی باشد.

سه.
حضرت امام در این سخنرانی از تمام علمای نجف و قم، دعوت به مبارزه علیه طاغوت می‌کنند. در همین راستا طیف عظیمی از روحانیت از ایشان حمایت و تبعیت کردند. تاریخ گواه بر این است، که هرجا علما در مقابله با ظلمی به اتفاق رسیدند و اقدام کردند، آن ظلم دوام نخواهد آورد. پس اقتدار تأثیر فتوای مرجعیت، به حمایت سایر علما و روحانیون از اوست و وظیفه همه طلاب است که همواره از کیان مرجعیت دفاع کنند.

سالروز صدور فتوای تحریم تنباکو توسط میرزای بزرگ شیرازی

 ما در طول تاریخ تشیع، به خاطر #عدم_آگاهی_علما از حقایق جریانات دنیا، خیلی ضربه خوردیم؛ به خصوص در دویست سال اخیر که دنیا شکل جدیدی پیدا کرد و #استعمار پدید آمد و سیاست‌ها عوض شد و دولت‌های اروپایی وارد میدان #سیاست_جهانی شدند و به #کشورهای_اسلامی تعرض کردند.

هرگاه ما عالِم دین و تقیّ و باهوش و زرنگ و دقیقی مثل #میرزای_شیرازی و #شیخ_انصاری داشتیم، از شر دشمن محفوظ می‌ماندیم و برنده بودیم؛ ولی آن‌جا که قدری غفلت و ناآگاهی در کار بوده است، ضرر می‌کردیم، که آن ضرر، به یک نفر و یک حوزه و یک مجموعه و یک شهر و یک سال و چند سال محدود نمی‌شد؛ بلکه در برخی موارد اثرش تا پنجاه سال تمام، جامعه‌ی اسلامی را تحت فشار قرار می‌داد.

دیگر نباید تسلیم ناآگاهی‌ها شویم. باید آگاهی و #بصیرت را در خودمان تقویت کنیم.

20 تیر ۱۳۶۸