مناهج

مصاحبه رسانه حوزوی مناهج با آیت الله عبداللهی عضو جامعه مدرسین

باتوجه به پیش‌رو بودن انتخاب رییس جامعه مدرسین توسط این نهاد مقدس حوزوی انقلابی، تحریریه رسانه حوزوی مناهج خدمت آیت الله عبداللهی عضو جامعه مدرسین رسید تا هم درباره حضرت آیت الله یزدی (قدس الله سره) و هم معیارهای لازم برای ریاست جامعه مدرسین گفتگویی داشته باشد:

سوال: لطفا درباره جایگاه و اهمیت جامعه مدرسین در حوزه، جامعه و انقلاب اسلامی لطفا بفرمایید.

جامعه مدرسین یک نهاد حوزوی است که همانطور که در اساسنامه آن هم آمده نهادی علمی، فرهنگی و سیاسی است. جامعه مدرسین اهداف مشخصی دارد. گرچه در ابتدای انقلاب تشکیلات رسمی نداشت و عده‌ای از علمایی که احساس مسؤولیت بیشتری می‌کردند کنار هم جمع شدند و حرکتها و تحول‌خواهی‌هایی را بر اساس احساس مسؤولیت برای انقلاب انجام دادند. اما کم کم یک تشکیلات شد و اساسنامه پیدا کرد.

از جمله اهداف جامعه مدرسین که در اساسنامه نیز ذکر شده این موارد است:

الف‌) ترویج‌ و گسترش ‌معارف ‌اسلام ‌ناب ‌محمدی ‌و مکتب اهل‌بیت ‌معصومین ‌علیهم ‌السلام‌؛

ب‌) دفاع ‌از قرآن ‌و عترت ‌و ارزشهای ‌اسلامی‌؛

ج‌) زمینه‌سازی‌ و جهت‌دهی ‌به ‌تحقیقات ‌در علوم ‌و معارف ‌اسلامی‌؛

د) تلاش ‌برای ‌اصلاح ‌و تکمیل ‌و اعتلاء برنامه‌های ‌حوزه‌های ‌علمیه ‌از طریق ‌شورای عالی ‌حوزه‌؛

ه) دفاع ‌از نظام‌اسلامی‌ و ولایت‌فقیه‌؛

و) ایجاد زمینه ‌مناسب‌ جهت ‌پرورش ‌نیروهای ‌حوزوی ‌مورد نیاز نظام‌اسلامی‌؛

جامعه مدرسین در طول بیش از نیم قرن تأسیس آن در مسیر این اهداف گام برداشته است. شخصیت‌های بزرگ حوزوی در این نهاد بوده‌اند. جامعه مدرسین پیش از انقلاب، تقویت‌کننده امام (ره) -که مؤسس انقلاب بودند- بود و همراه با امام با طاغوت و نظام فاسد پهلوی مبارزه کردند؛ کما اینکه نسبت به مواضع امام و شاخص‌های انقلاب، گفتمان‌سازی‌های مختلفی کردند. جامعه مدرسین رابط امام و منتقل‌کننده مواضع امام به طبقات مختلف مردم بخصوص علمای بلاد بود.  

جامعه مدرسین پس از انقلاب هم در این مسیر گام برداشتند؛ بخصوص در کنار علما و مراجع. در عین حال که جامعه مدرسین به حفظ استقلال و تحول حوزه علمیه اهتمام داشته است ولی عنایت به انقلابی‌بودن حوزه و همراهی با نظام و پشتیبانی از نظام هم داشته است؛ همچنین جلوگیری از آسیب‌هایی که نظام را تهدید می‌کند. جامعه مدرسین با مسؤولین نظام ارتباط دارد بخصوص در جهت تقویت رهبری و گفتمان‌سازی مواضع رهبری.

سوال: ویژگی های بارز مرحوم آیت‌الله یزدی قدس سره، در جایگاه ریاست جامعه مدرسین چه ویژگی‌هایی بودند؟

سنت این عالم «کل من علیها فان» هست. بر همین اساس ما شخصیت‌های بزرگی را از دست می‌دهیم؛ شخصیت‌هایی که جایگزین ندارند. درباره مرحوم آیت‌الله یزدی باید گفت ایشان حداقل از شخصیت‌های کم‌نظیر است [اگر نگوییم بی‌نظیر بود].

اولا از نظر علمی و فقهی از شاگردان نزدیک امام بودند در فقه و اصول؛ همچنین سابقه شاگردی آیت‌الله بروجردی و برخی دیگر از علما را داشتند. پیوسته ایشان کرسی تدریس خارج داشتند. صاحب تألیفات متعدد و تحقیقات متفاوت بودند؛ بخصوص در مباحث فقهی و حکومتی عنایت خاصی داشتند. حتی در جلسات مختلف به فضلای حوزوی تأکید و توصیه می‌کردند که به مسائل فقه حکومتی و مسائل نظام اهتمام بورزند.

ثانیا به خط سکولاریزه شدن حوزه، جدا شدن حوزه از انقلاب و انقلاب از حوزه حساس بودند.

از ابتدای انقلاب در جلسات مختلف عنایت خاصی به مباحث قانون اساسی داشتند. در مقالات و تألیف به شرح قانون اساسی پرداختند.

از نظر انقلابی بودن از ابتدای سال 41، 42 ایشان از نزدیکان و همراهان امام در تمام صحنه‌های انقلاب بودند. انقلابی به تمام معنا و قاطع بود. چه در مبارزه با طاغوت و چه پس از انقلاب و در صیانت از انقلاب، آنجا که تشخیص وظیفه می‌دادند در عمل به وظیفه جدی بودند و تردیدی به خود راه نمی‌دادند. ایشان بخاطر همین جدیت و پافشاری روی مواضع خویش خیلی مورد فشار طاغوت بودند؛ تبعیدهادو زندان‌های ایشان به محل‌های خیلی سخت و طاقت‌فرسا بود. بعد از انقلاب هم این احساس وظیفه نسبت به مسائل انقلاب در ایشان خیلی قابل توجه بود.

یکی از خصوصیات آیت الله یزدی مخلص بودن ایشان بود. ایشان با وجود انواع سوابق مهم انقلابی که مستقیم از طرف حضرت امام و مقام معظم رهبری داشتند اما اخلاص داشتند و در برخوردها و جلسات مختلف هیچ‌گاه در هیچ‌یک از موراد ندیدیم که روی سوابق خویش تکیه کند و بند آن‌ها باشد. این خیلی مهم است که کسی که چنین جایگاه‌های مهمی داشته به هیچ‌یک عنایت و وابستگی نداشته باشد.

برخی سوابق مهم ایشان از جمله، مستقیم از طرف حضرت امام در این موارد منصوب شدند: شورای بازنگری قانون اساسی، شورای نگهبان و...

از طرف رهبری در این موارد منصوب بودند: دو دوره رییس قوه قضاییه، عضویت در شورای نگهبان و ...

همچنین سابقه عضویت در مجلس خبرگان رهبری علی‌الخصوص مجلس خبرگان اول که کار تدوین قانون اساسی را برعهده داشت ایشان عضو بودند، همچنین عضویت در مجلس شورای اسلامی.

قبل از انقلاب در استانهای مختلف ایشان خطیب مبرزی با اجتماعات گسترده بود. سخنرانی‌های ایشان موجب بسیج گسترده مردم نسبت به مسائل انقلاب بود ولی بند این عناوین و سوابق نبودند. بسیاری از فضلایی که اطلاعی از این سوابق ایشان نداشتند اصلا اطلاعی از این سوابق پیدا نمی‌کردند.

شخصیتی با این همه سوابق و ادوار تدریس و ... ساده زیست بودند. ارتباط با ایشان ساده بود. به ایشان تلفن می‌کردیم شخصا پاسخ تلفن را می‌دادند. لذا بسیار ساده زیست بودند.

علاوه بر این، احساس مسؤولیت داشتند؛ بروز بودند یعنی نسبت به مسائل مختلف، هم احساس وظیفه داشتند هم عمل به وظیفه داشتند. چراکه انسان مؤمن هرچه ایمان و مسؤولیتش بیشتر باشد، احساس مسؤولیتش هم بیشتر خواهد بود لذا احساس مسؤولیت در ایشان زیاد بود.

با وجود همه این سوابق و کهولت سن با همه این احوال اگر احساس می‌کردند حضور ایشان در جلسه‌ای می‌تواند مفید باشد حضور پیدا می‌کردند و اصلا به این فکر نمی‌کردند که من چنین شخصیتی هستم و کسر شأن من است. گاهی لزومی نداشت ایشان در جلسات فرعی که با تعداد کمی برگزار می‌شد شرکت کنند ولی وقتی احساس می‌کردند قدمی می‌توانند بردارند یا آن جلسه را جدی‌تر کنند حضور پیدا می‌کردند.

در عین حال که نسبت به استقلال حوزه، درس و بحث حوزه، اما نسبت به انقلابی بودن حوزه هم خیلی اهتمام داشت. رنج می بردند از برخی نمونه‌ها و مواردی که پیش می‌آمد و ناسازگار بود با انقلابی بودن حوزه. برخی از موضع‌گیری‌های صریح ایشان هم به همین خاطر بود که انقلابی بودن حوزه حفظ شود؛ چراکه انقلاب مولود حوزه بود. به تعبیر مقام معظم رهبری حوزه مادر انقلاب است بنابراین باید انقلابی بماند. چنانچه نسبت به ولایت فقیه هم دغدغه داشتند. به لزوم تقویت ولی فقیه زمان هم عنایت خاصی داشتند.

آیت‌الله یزدی در یک جمله مؤمن، خالص، قاطع، انقلابی و فقیه بود؛ مشابهش کم بود؛ ایشان عمار یاسر انقلاب بودند.

سوال: رییس جامعه مدرسین در دوره آتی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

مسؤولین جامعه مدسین باید افرادی باشند که اولا شناخت از حوزه داشته باشند؛

مقبول حوزویان باشند و سوابق آنها نشان بدهد که مقبول حوزیان هستند؛

از جایگاه علمی برخوردار باشند؛

سوابق انقلابی آنها نشان بدهد که نسبت به انقلابی بودن حوزه دغدغه دارند. نسبت به رصد کردن انقلاب دغدغه دارند. حوزه مادر انقلاب است؛ جامعه مدرسین در عین استقلال حوزه باید مسائل انقلاب و نظام را رصد کند. نیروهایی که نظام نیاز دارد را در اختیار نظام قرار دهد. برای انقلاب نیروسازی کند. همچنین آسیب‌ها و چالش‌های انقلاب را رصد کند.