مناهج

نظرسنجی سنن حوزوی

مناهج
نگرش ها و دغدغه های حوزه و روحانیت

طبقه بندی موضوعی

۴۶ مطلب در مهر ۱۴۰۱ ثبت شده است

🔸 استاد محمّدتقی شهیدی پس از درس در حلقه درسی خویش، برای جمعی از فضلای حوزۀ علمیّۀ قم، مطالبی دربارۀ طرح تغییر متون حوزوی بیان فرمودند که بدین شرح است:

🔹 در تغییر متون درسی حوزه‌ها، باید نظر مراجع عظام و ارکان حوزه رعایت شود و نظر ایشان بر نظر دیگران، مقدّم است. قوام و بالندگی علمی حوزه به امثالِ آیت‌الله شبیری زنجانی است و ارائۀ طرح جدید بدون تأمین نظر ایشان، به نظر این‌جانب، اشتباه است.

🔹 در این طرح جدید که آن را عِدل طرح قدیم قرار داده‌اند، هرچند ما در حسن نیّت برخی از عزیزان -مانند مدیر محترم حوزه- شکّی نداریم؛ امّا در عمل، جمعی از مدیران اجراییِ میانی، اعمال سلیقه کرده و مطابق تخییر، عمل نکرده‌اند؛ بلکه در عمل، طلّاب را به سوی طرح جدید سوق داده‌اند! اگر گفته می‌شود که مشکل از زیرساخت‌هاست، می‌توان نتیجه گرفت که ارائۀ چنین طرحی در شرایط کنونی، صلاح نبوده‌است.

🔹 بدون نام‌بردن از طرح جدید هم می‌شد برخی کتاب‌های معتبر مانند «حلقات» را -اگر مراجع بزرگوار، نظر مخالف، ابراز نمی‌کردند- بدون هیاهو، دست‌کم در برخی مدارس، پذیرفت؛ در این صورت، حسّاسیّتی نیز برانگیخته نمی‌شد.

🔹 در کتاب‌های جدیدی که مطرح شده، کتاب‌هایی مانند «الفائق» و «الشخص الاعتباریّ» را تنها به‌عنوان کتابی در کنار کتاب‌های درسی (و نه جایگزین آنها) می‌توان پذیرفت. این دو کتاب، اگرچه نتیجۀ زحمات گروهی از استادان محترم است و در جلسات متعدّد بررسی شده؛ امّا در آن جلسات، سلیقه‌های مختلف، مطرح بوده و انتخاب مطالب و نظر نهایی، طبق ضوابط مطرح نزد اداره‌کنندگان جلسات بوده‌است و آن را به تک‌تکِ اعضا نمی‌توان نسبت داد. البتّه، موضوعات خوبی در آنها مطرح و بحث شده‌است؛ امّا به هر حال، من جایگزین‌شدنِ آنها به‌جای برخی کتاب‌های درسی را صلاح نمی‌دانم؛ البتّه، اگر به‌عنوان متن درسی مستقلّ خوانده شوند، مانعی ندارد.

🔹 از این دو کتاب بگذریم، نگرانی این است که راه برای تدریس کتاب‌های ضعیف باز شود و این مسئله‌ای است که در آینده، برای حوزه‌های علمیّه، خطرناک است.

〰〰〰〰〰〰

📌 بیشتر بخوانید:

🌀 استاد شهیدی: با اینکه #حلقات بدیل اختیاری #کفایه بشود موافقم

https://eitaa.com/manahejj/5577

🌀 استاد شهیدی: حلقات، خوب و مفید است / قبول ندارم متن پیچیده علمیت را بیشتر می‌کند

https://eitaa.com/manahejj/5580

  • صادقی

📝 علم اصول پیشرفت کرده

👤 آیت الله العظمی سید محمدسعید حکیم (ره)

🔸 آیت الله العظمی سید محمدسعید حکیم، کتاب «الکافی فی أصول الفقه» را به عنوان جایگزین کتب اصول سطوح عالی نوشتند و در مقدمه، بعد از تمجید از مؤلفین بزرگ آن دو کتاب، در مورد رسائل و کفایه، تصریح کردند:

«غیر أن تطور العلم فی هذه المدة الطویلة [گذشت یک قرن از کفایه] بفضل أعلام التحقیق الذین برزوا فی الساحة، یفرض الحاجة لکتاب یخلفهما یتناسب مع ذلک التطور المشرّف، و یحاول التخلص من سلبیات الکتابین [الرسائل و الکفایة]، و أهمها عدم تناسبهما فی العرض، و عدم وفاء الکتاب الأول بدورة أصولیة کاملة، و الاختصار المشفوع بالتعقید و غموض البیان فی الکتاب الثانی [الکفایة]».

♨️ در بخشی دیگر از مقدمه الکافی با غصه به وضع حوزه (ظاهرا مراد حوزه نجف است) اشاره کرده و می‌فرمایند: 

«یکی از دلایل اینکه تغییری در کتب درسی رخ نمی‌دهد این است که حوزه، #مدیریت_مرکزی ندارد و لذا بیش از یک قرن این کتب تغییری نکرد و اگر هم گاهی کتابی نوشته می‌شد، ساختار کتاب درسی نداشت و معطوف به بیان نظریات یک بزرگی بوده است».

🔻 ایشان در پایان و در کمال ناراحتی می‌نویسند: «و کانت وجهة نظرنا أن نجاح مشروع التجدید بعد غیاب القرار المرکزی فی الحوزات یخضع لعوامل کثیرة و ملابسات معقدة لا تتسنى السیطرة علیها و لا الإحاطة بها، قد یکون أهمها خلوص النیة مع اللّه تعالى الذی منه فیض التوفیق و التسدید».

📚 منبع: الکافی فی أصول الفقه ١: ٥ - ١٠

  • صادقی

📝 متن بیانات

🔸 مقام علمی مرحوم شیخ انصاری تا بدانجا بود که بزرگانی همچون میرزای شیرازی گوشزد می‌کردند که نمی‌توان به‌آسانی از کنار نظرات ایشان عبور کرد. مؤسّس حوزۀ علمیّۀ قم، مرحوم آیت‌الله العظمی حائری، ضمن نقل داستانی از مرحوم میرزای شیرازی اشاره کردند که: «میرزا به توضیح عبارتی از بحث طهارتِ شیخ انصاری پرداخت که ما آن را نفهمیده بودیم.»

در درس شیخ انصاری، بسیاری از فحول مجتهدین حضور داشتند و ایشان در مقابل مقام علمی شیخ، خاضع بودند.

🔹 «رسائل» شیخ انصاری از کتب ارزشمند اصولی است که مؤلّف، خود در اواخر عمر، آن را به‌عنوان کتاب سطح تدریس می‌کرده‌است. ویژگی‌های علمی مهمّ این کتاب و ارزش والای آن و پذیرش کتاب در جامعۀ حوزوی، سبب شده که این کتاب به‌طور طبیعی به‌عنوان متن درسی و محور تحقیق قرار گیرد.

 🔹 کتاب «کفایة الأصول» هم، از همان زمان مؤلّف، مورد توجّه علما قرار گرفته‌است. از مرحوم آقا رضی شیرازی شنیدم که مرحوم میرزا محمّدتقی شیرازی، در زمان حیات مرحوم آخوند، «کفایه» را تدریس می‌کرده‌است؛ موقعیّت والای علمی میرزا محمّدتقی شیرازی نیز، بر اهل فضل پوشیده نیست.

 🔹 از مرحوم آقا شیخ عبدالکریم خوئینی -که شاگرد مرحوم آخوند و مرحوم شریعت اصفهانی بود- شنیدم که می‌گفت: «منزل آقای شریعت اصفهانی، نزدیک محلّ تدریس آخوند بود و ایشان از پشت‌بام منزل به درس مرحوم آخوند گوش می‌کرد. صبح‌ها که به درس آقای شریعت می‌رفتم، مطالب آخوند را ساده‌تر بیان می‌کرد و ما آنجا، تازه مطالب آخوند را می‌فهمیدیم.» کسانی همچون آقای شریعت، با آن جلالت، این‌گونه با مطالب مرحوم آخوند برخورد می‌کردند.

 🔹 دیگر بزرگان معاصر مرحوم آخوند نیز، مقام علمی ایشان را پذیرفته بودند؛ حتّی شنیدم که عالم بزرگ اهل معنای معاصر ایشان، مرحوم شیخ علی‌محمّد نجف‌آبادی (متوفّای 1۳۳۲) در روز وفات خویش مایل بوده که از «کفایه» مرحوم آخوند، مطالبی برای وی بخوانند تا او بشنود.

🔹 توجّه خاصّ علماء به «کفایة الأصول» سبب شده که این کتاب، متن درسی و جایگزین کتب پیشین گردد و در این میان، هیچ الزامی در کار نبوده‌است.

تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزه‌های علمیّه قرار گیرد، جایگزین‌کردن کتاب‌های دیگر، تنها افت تحصیلی را به دنبال دارد.

 🔹 توجّه به این نکته لازم است که تدریس متون ارزشمند پیشین، این امتیاز را نیز دارد که طلّاب می‌توانند از سال‌ها تجربۀ اساتید گران‌قدری که این کتب را با دقّت و حوصله تدریس کرده‌اند و بر زوایای آنها اشراف کامل دارند، بهره‌مند شوند.

🔹 از سوی دیگر، این سه کتاب، سال‌ها مورد توجّه و اعتنای بزرگان بوده و از زوایای گوناگون، بررسی و تحقیق شده‌اند و علاوه بر حواشی و شروح بسیاری که در توضیح و تبیین و نقد مطالب این کتاب‌ها نگارش یافته، محور درس‌های خارج فقهای برجسته در فقه و اصول بوده‌اند و جایگزین‌کردن آنها با متون دیگر -که به هیچ‌وجه، این ویژگی‌ها را ندارند- به‌معنای محروم‌ساختن طلّاب و جامعۀ علمی از ده‌ها سال پژوهش و تحقیق است و به تضعیف بنیان‌های علمی حوزه‌ها می‌انجامد و خسارت جبران‌ناپذیری به همراه دارد. اگر جمعی این کار را بکنند، در دیگران هم تأثیر می‌گذارد و حوزه به آن سمت حرکت خواهد کرد و این کمبود، دوباره جبران می‌شود.

  • صادقی

📝 به درخواست سازمان تبلیغات!!

🔸 معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح، پیرو نامه‌ی سازمان تبلیغات اسلامی که درخواست برگزاری دوره آموزش نظامی جدی و پر حجم را جهت طلاب وظیفه داشته، این مسئله را برای بررسی به معاون تربیت و آموزش ستاد کل اعلام کرده است.

📌 مناهج:

❓سؤال اینجاست موضوع دوره آموزشی طلاب وظیفه به سازمان تبلیغات چه ارتباطی دارد؟

آیا حوزه، مدیر و شورای عالی ندارد؟!

🔻 مخاطب سازمان تبلیغات، مبلغین هستند یا عموم طلاب؟ طبعا برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری سازمان تبلیغات باید برای مخاطبین آن سازمان (مبلغین)، باشد؛ نه عموم طلاب.

🔻 چرا سازمان تبلیغات در مورد سربازی طلاب، مستقیما با نیروهای مسلح مکاتبه کرده است؟ چرا لااقل نظر مشورتی به مدیریت حوزه ندادند و از مدیر حوزه (رعایت سلسله مراتب) نخواستند چنین مکاتبه‌ای با نیروهای مسلح داشته باشند؟!

🔻 #هزینه_سنگین دو هفته دوره آموزشی برای طلاب «شش میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان» بود، آیا با افزایش مدت دوره آموزشی این هزینه دو برابر نخواهد شد؟ آیا سازمان تبلیغات قرار است این هزینه‌ی احتمالی و تحمیلی را جبران کند؟

🔻 این اقدام از سوی سازمانی که زحمات بسیاری برای مبلغین کشیده است، بسیار عجیب و بعید بود.

🔹 لازم است سازمان تبلیغات در این زمینه اگر توضیحی دارد ارائه کند.

  • صادقی

📝 نهال جمهوری اسلامی امروز به یک درخت تناور تبدیل شده است؛ غلط میکند فکر کندن آن را هم کسی بکند

📝 اتّفاق و اتّحاد بین ملّتهای اسلامی ممکن است اما کار لازم دارد

💠 امام خامنه‌ای، صبح امروز

🔸 اتّفاق و اتّحاد بین ملّتهای اسلامی ممکن است. منتها کار لازم دارد. ما حالا از سیاستمداران و زمامداران و حکمرانان کشورهای اسلامی هم ناامید نیستیم امّا بیشترین امیدمان به خواص دنیای اسلام است؛ به علمای دین، به روشنفکران، به اساتید دانشگاه، به جوانان روشن‌بین، به فرزانگان، به ادبا، به شعرا، به نویسندگان، به گردانندگان مطبوعات، امید ما به اینها است. اینها احساس استقلال و احساس مسئولیّت و احساس وظیفه کنند. وقتی خواص در یک راهی وارد شدند، افکار عمومی را به آن سمت حرکت میدهند. وقتی افکار عمومی در یک کشوری شکل گرفت، سیاستهای اداره‌ی کشور هم به طور قهری به آن سمت حرکت میکند.

✅ نمونه‌ی کوچکش ما هستیم، جمهوری اسلامی. ما درمقابل قدرتهای بزرگ ایستادیم. یک روزی این دنیا دست دو قدرت بزرگ بود: قدرت آمریکا و قدرت شوروی سابق. هر دو قدرت که در ده‌ها مسئله با هم اختلاف داشتند، در یک مسئله متّفق بودند و آن، ضدیت با جمهوری اسلامی بود. 

خیال میکردند این نهال را میتوانند از ریشه بکنند. این نهال امروز تبدیل شده به یک درخت تناور. غلط میکند فکر کندن آن را هم کسی بکند. ایستادیم و پیش رفتیم.

📅 ۱۴۰۱/۰۷/۲۲

 

  • صادقی

📝 امت اسلامی به شرط اتحاد میتواند در دنیای جدید جایگاه رفیعی داشته باشد

💠 امام خامنه‌ای، صبح امروز

🔸 امروز روز به روز بیشتر واضح میشود که نقشه‌ی سیاسی دنیا در حال تغییر است. آن مسئله‌ی یک قطبی بودن و زورگویی کردن یک قدرت یا دو قدرت بر کشورها و ملتها مشروعیت خودش را از دست داده، یعنی ملتها بیدار شدند. نظام تک قطبی مطرود شده است، به تدریج دارد مطرودتر میشود.

🔹 نظام تک قطبی یعنی چه؟ 

یعنی اینکه مثلاً فرض کنید آمریکا بنشیند برای عراق یا برای سوریه یا برای ایران یا برای لبنان یا برای فلان طراحی کند: «باید این کار را بکنید، باید این بشود، باید این نشود» گاهی بگوید، گاهی هم نگوید، اما عمل کند. امروز این جوری است. طراحی میکنند برای کشورها و بسیج میکنند نیروهایشان را. خب نقشه دارند. #استکبار نقشه دارد. تدریجاً این حالت تسلطی که استکبار جهانی بر کشورها و بر ملتها و بر مناطق گوناگون داشته، دارد تغییر میکند، درست مثل تغییری که در دوران نهضتهای ضد استعماری در نیمه‌ی دوم قرن بیست اتفاق افتاد که پشت سر هم کشورها قیام کردند در میانه‌ی قرن بیست علیه استعمار مستقیم.

🔺 خب امت اسلامی در این دنیای جدید جایگاهش کجاست؟ 

ما امّت اسلامی، ما کشورهای اسلامی و ملّتهای اسلامی میتوانیم در دنیای جدیدی که دارد بتدریج شکل میگیرد، میتوانیم جایگاه رفیعی داشته باشیم، میتوانیم به‌عنوان یک الگو مطرح بشویم، میتوانیم به‌عنوان پیشرو مطرح بشویم، 

امّا به یک شرط. شرطش چیست؟ اتّحاد، نداشتن تفرقه، خلاص شدن از شرّ وسوسه‌های دشمن، وسوسه‌های آمریکا، وسوسه‌های صهیونیست‌ها، وسوسه‌های کمپانی‌ها، از شرّ وسوسه‌های اینها؛ که گاهی این وسوسه‌ها از زبان خودی‌ها شنیده میشود. اگر این شرط را بتوانیم عملی بکنیم، بلاشک خواهیم توانست امّت اسلامی را در جایگاه رفیعی در دنیای آینده و شکل آینده‌ی جغرافیای سیاسیِ جهان قرار بدهیم.

📅 ۱۴۰۱/۰۷/۲۲

  • صادقی

📝 طلبه بسیجی احمدرضا عرفانی‌نیا و سرگرد نورالدین جنگجو به شهادت رسیدند 

🔸 سحرگاه امروز دو اغتشاشگر حین شعارنویسی با گشت بسیج بیرم روبه‌رو شده و اقدام به تیراندازی با کلت کمری می‌کنند.

♨️ در این تیراندازی سرگرد نورالدین جنگجو و طلبه بسیجی احمدرضا عرفانی‌نیا از بسیجیان بیرم به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.

  • صادقی

📝 به دروغ تبلیغ کردند که شیعه انگلیسی یعنی شیعه‌ی ساکن انگلیس

📝 شیعه انگلیسی ممکن است در کشور اسلامی باشد اما مثل انگلیس دعوا درست میکند

📝 شیعه انگلیسی یعنی شیعه‌ی دعوادرست‌کن

💠 امام خامنه‌ای، صبح امروز

🔸 آن چیزی که امروز بیش از همه باید روی آن تکیه کنیم مسئله‌ِی مذهبی است؛ شیعه و سنّی. نباید بگذاریم اختلاف عقیده و اختلاف مذهبی به تنازع کشیده بشود. یک چیزهایی است که تنازع ایجاد میکند، باید به طور جدّ مانع بشویم. حالا سیاستمداران آمریکایی و انگلیسی هم در محافل خودشان وارد بحث شیعه و سنّی شدند، این خیلی چیز خطرناکی است.

🔹 اینهایی که ضدّ اسلامند؛ نه با شیعه خوبند نه با سنّی. اینها وارد بحث شدند. بنده یک وقت گفتم شیعه‌ِی انگلیسی و سنّی آمریکایی؛ بعضی خیال کردند که ما که میگوییم شیعه‌ی انگلیسی، یعنی اینجور تبلیغ کردند به دروغ که شیعه‌ِی انگلیسی یعنی شیعه‌ای که ساکن انگلیس است، نه؛ شیعه‌ی انگلیسی ممکن است در خود کشور اسلامی باشد. منظور الهام‌گیری از انگلیس است؛ یعنی شیعه‌ی دعوا درست کن، سنّی دعوا درست کن. مثل داعش و مثل وهّابی‌ها و امثال اینها که دعوا درست میکنند. مثل تکفیری‌ها؛ اینها اسمشان مسلمان است، ممکن است متعبّد هم باشند به احکام فردی اسلامی اما در خدمت دشمن حرکت میکنند. اینکه اختلاف ایجاد میکند در خدمت دشمن است، فرقی نمیکند در هر جایگاهی باشد، در هر مقامی باشد، در هر کشوری باشد. ما به این عمیقاً اعتقاد داریم.

🔺 ما با کسانی که بعنوان طرفداری از تشیّع احساسات برادران اهل تسنّن را برانگیخته میکردند برخورد جدّی کردیم. این باید همه‌گیر بشود. باید اتّفاق نظر بوجود بیاید. البته در هر دو طرف تندروانی وجود دارند، هم در شیعه افرادی هستند که حالا یا بر اثر اعتقاداتشان یا هر چه تندروی میکنند، در سنّی‌ها هم کسانی هستند که تندروی میکنند، تندروی وجود دارد.

📅 ۱۴۰۱/۰۷/۲۲

  • صادقی

📷 دستنوشته آیت الله حاج سید عبدالله جعفری تهرانی (ره) یار و همراه شصت ساله آیت الله سعادت پرور(ره)

✅ «از زمانی که رهبری به معظم له (حضرت آیة الله خامنه ای دامت برکاته) منتقل شده تا بحال حوادثی برای ایران از داخل و خارج پیش آمده که مردم حتی روحانیون را مضطرب نموده، معظم له با آغوش باز از آنها استقبال و با متانت بدون اضطراب از آنها پذیرایی و با مقاومت قولا و عملا از همه آنها جواب شافی و کافی فرموده بعدا هم چنین خواهد بود». 

📗 دفتر حفظ و نشر آثار آیة الله سعادت پرور

  • صادقی

امام خامنه ای

  • صادقی