مناهج

🖋 محمد حق پرست

دغدغه «استاد فاضل لنکرانی» درباره یادگیری روش اجتهاد شیخ انصاری (ره)، دغدغه‌ای درست و بجاست.

اما مشکل این است که این دغدغه در هیچ‌کدام از برنامه سابق و فعلی محقق نمی‌شود؛ چون نه دغدغه طلاب و اساتید و نه روش تعلیم و تعلم فعلی برای این مهم برنامه‌ریزی شده است.

امروز استاد و طلبه دغدغه‌شان کمیت است نه کیفیت و دنبال تمام‌کردن محدوده هستند. 

همچنین سبک آموزشی کتابهای فقهی، سبک یادگیری روش اجتهاد نیست. 

🔹 در یادداشتهای دیگر به اهمیت و ضرورت آموزش «روش اجتهاد و آشنایی با مکتبهای اجتهادی» پرداخته‌ایم. وقتی از تحول سخن می‌گوییم، دقیقا منظور همین است که روش تعلیم دروس متناسب با غرض آنها نیست. 

معمولا طلاب سطح عالی و حتی خارج، اصلا نمی‌دانند تفاوت روش اجتهادی شیخ با علمای قبل و بعد شیخ در چیست؟ چه شد که اخباری‌ها به وجود آمدند و چرا دوباره اصولی‌ها جریان غالب شدند؟ تغییرات شیخ در سبک فقاهت چیست؟ 

🔹 تحول در آموزش فقه و اصول فقط تغییر کتاب نیست. تغییر کتب یا اصلاح محدوده درسی، بخش ناچیزی از تحول آموزشی است. 

✅ تحول مطلوب آن است که:

اولا «مکاتب و روش‌های اجتهادی» را درس بدهیم. طلبه‌ای که از تاریخ فقه و اصول و تطورات آن خبر ندارد، مثل غریبه‌ها پای این دروس می‌نشیند. 

ثانیا، فقه و اصول را به صورت کارگاهی آموزش دهیم. چنانچه در تعریف فقاهت گفته‌اند، این علم باید ملکه شود و ملکه‌شدن آن به تمرین آموزه‌ها و غور در متون دینی است. 

حضرت امام (ره) در شرایط اجتهاد این نکته را مهمترین شرط (به تعبیر امام «الاهم الالزم») برای رسیدن به اجتهاد می‌دانند. (الاجتهاد و التقلید، ص ۱۱)

🔹 نقل است که مرحوم آیه الله العظمی فاضل لنکرانی و همچنین برخی دیگر از بزرگان، همه مکاسب را کلاس نرفته بودند بلکه قسمتی از آن را درس گرفته و قسمت‌های دیگر را خودشان خوانده بودند. 

با این حال تفاوتی در تدریس ایشان نداشته و به همه مکاسب تسلط داشتند. علت این است که ایشان قسمت‌های خوانده شده را طوری یادگرفته بودند که قسمت‌های دیگر را می توانستند بفهمند. ما هم امروز نیازمند همین سبک از تعلیم و تعلم هستیم.

🔻 لذا اینکه با تعصب دم از مثله شدن کتاب شیخ بزنیم و بر برنامه ناقص گذشته جمود داشته باشیم هم بنظر صحیح نیست.

📅 ۱۴۰۱/۰۶/۱۲

مجمع جهانی اهل‌بیت:

مجمع جهانی اهل‌بیت مرکز مهم و باعظمتی است.

اهل‌بیت در دنیای اسلام از یک عظمت و محبوبیّت بی‌نظیری برخوردارند.

این مرکز باید محلّ توجّه و الهام‌گیری از سوی همه‌ی مسلمین باشد.

چند نکته مورد توجه برای مجمع جهانی اهل‌بیت:

1️⃣ اعضای مجمع جهانی اهل‌بیت بار سنگینی بر دوش دارند.

مجمع را یک پایگاهی قرار بدهیم برای نشر معارف اهل‌‌‌بیت.

با شیوه‌های معقول معارف اهل‌بیت را منتقل کنید به جوامع مختلف.

2️⃣ شیعه مفتخر است به اینکه در مقابل نظام سلطه ایستاد.

این اژدهای هفت سری را که در همه‌ی شئون زندگی کشورها به نحو ظالمانه شرکت میکرد متوقّف کرد.

بسیاری از خواسته‌های نظام استکبار به وسیله‌ی جمهوری اسلامی متوقّف مانده و تخریب شده.

🏳️پرچم جمهوری اسلامی همان پرچمی است که انبیا و ائمّه برداشتند یعنی پرچم عدالت و معنویت.

نکته تکمیلی:

امام راحل (رضوان اللّه تعالی علیه) به همه یاد داد که خطوط فاصل موجود میان آحاد جوامع اسلامی را کنار بگذارند.

فقط یک خطّ فاصل وجود دارد و آن خطّ فاصل میان ایمان و اسلام از یک طرف و کفر و استکبار از طرف دیگر است.

3️⃣ وقتی خط‌کشی را پُررنگ میکنیم بین مجموعه‌ی عظیم دنیای اسلام و بین دنیای سلطه، قهراً عکس‌العمل دارد.

🔎منشأ همه‌ی تبلیغات ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی، خشم آمریکا از خنثی شدن نقشه‌هایش است.

همه باید حواسشان باشد با این سیاستِ استکباریِ آمریکا همراهی نکنند.

🤝ما اَتباع اهل‌بیت باید پرچم‌دار همبستگی و هم‌افزایی باشیم.

در دنیای اسلام چه کسی به مردم غزّه و فلسطین به قدر جمهوری اسلامی کمک کرده؟ 

4️⃣ ظرفیّتهای دنیای اسلام برای متوقّف کردن و عقب راندن دنیای استکبار ظرفیّتهای بسیار خوبی است.

ظرفیتهای نرم‌افزاری:

- معارف و عقاید ما

- نگاه امیدوارانه ما به جهان، مهدوی آینده قطعی اسلام

- روشن بودن نقش انسان و توکل به خدا برای ما

بن‌بست فکری و تئوریک دنیای غرب

غیر قابل توجیه بودن خیلی از مسائل دنیا برای غرب با نگاه لیبرال‌ ـ دموکراسی

ظرفیت های سخت‌افزاری:

- ظرفیّت زیاد برای پیشرفت

- سرزمین‌های وسیع

- منابع فوق‌العاده ارزشمند مانند نفت و گاز

نظام جمهوری اسلامی:

نظام جمهوری اسلامی یک واقعیّتی است که وجود دارد روی زمین؛ وعده نیست که «حالا خواهیم کرد»

مهم‌تر از پدید آمدن نظام اسلامی تاب‌آوری نظام اسلامی در مقابل دشمنی‌ها است.

اینکه میگوییم «جمهوری اسلامی یک الگو است»:

معنایش این نیست که در همه‌ی کشورهای اسلامی بایستی ساختار سیاسی مثل نظام جمهوری اسلامی باشد.

عمده اصول و مبانی است: 

- عمده مسئله‌ی «اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» است.

- عمده «وَ عَلَى اللَّهِ فَلیَتَوَکَّلِ المُؤمِنون» است.

نکته پایانی:

ما آینده‌ی دنیای اسلام را آینده‌ی خوبی میدانیم.

مجموعه‌ی شیعه‌ی دنیا میتوانند نقش‌آفرینی بزرگی بکنند.

شما به عنوان مجمع جهانی تشیّع میتوانید نقش‌آفرینی زیادی بکنید.

🔸 اخیرا استاد قائینی فرمودند: یک نفر برای ایشان نقل کرده است که آیت الله العظمی سیستانی - حفظه الله - با تغییر کتاب رسائل #مخالف هستند و فرزندشان ایشان را آرام کرده...

🔹 فرمایش ایشان باعث شد این موضوع را از طلاب محترم #نجف پیگیری کنیم. و در نهایت تعجب معلوم شد که کتاب #رسائل مدت‌ها است از نظام آموزشی حوزه نجف کنار گذاشته شده و نه امتحان گرفته می‌شود و نه بصورت رسمی کسی تدریس می‌کند.

♨️ در نجف بعد از اصول الفقه، طلاب دو دسته می‌شوند. 

یک دسته حلقات و سپس کفایه و برخی مستقیم کفایه می‌خوانند. 

📸 برنامه امتحانی لجنه امتحانات نجف را در تصویر فوق، ملاحظه می‌فرمایید.

🔹 حضرت استاد شهیدی در جلسات متعدد فقهی خود راجع به موضوع برنامه درسی جدید آموزشی حوزه صحبت کرده بودند و لذا پس از کسب اجازه و تایید دقیق ایشان بر متن زیر، مجموعی از فرمایشات ایشان در چند جلسه را نقل می‌کنیم:

✅ مهم این است که برنامه برای اساتید خوب توضیح داده شود! با این برنامه‌ حوزه که بدیل‌ها تخییری هستند مخالفتی ندارم. 

🔹 اکنون که کتاب حلقات کنار کفایه آمده و طلاب مخیر هستند بین انتخاب کفایه و حلقات، به نظرتان مراجع با این مخالفند؟! یا این مدرسین محترم اگر به آنها درست انتقال داده شود که طلاب با خواندن حلقات بحثهای خارج را بهتر می‌فهمند، یا حداقل برخی اینطورند! آیا آنها مخالفت می‌کنند؟!

🔹 حتی من معتقدم در دروس مقدمات قبل پایه ۷ هم تحریرالوسیله امام یا منهاج الصالحین اگر به آن شرح استدلالی مختصری اضافه شود عدل تخییری می‌شود! چه لزومی دارد همه لمعه را بخوانند؟! اتفاقا منهاج الصالحین بزرگان زیادی روی آن کار کرده اند و کتاب خیلی خوبی است. 

❗️ حلقات خیلی کتاب خوبی است، بسیاری از بحثهای بعد از کفایه در حلقات است که اگر کسی آن را بخواند چیزی از دست نداده است. بلکه به اعتقاد من نه تنها برای ورود به درس خارج خواندن حلقات طلبه را از رسائل و کفایه بی‌نیاز می‌کند، بلکه به تجربه طلابی که در درس خارج نظرات جدید را در مثل حلقات در سطح خوانده‌اند، در خارج موفق‌تر هستند. طلبه می‌تواند فرمایش‌های ایشان را مانند سایر بزرگان، در دروس خارج مراجعه و بررسی نماید. 

🔹 بزرگوارانی که می‌گویند اگر کتاب روان باشد طلاب شل و بی علم بار می‌آیند، حداقل من این را قبول ندارم! طلاب سطح باید #مطالب را یاد بگیرند و کم‌کم در خارج توان رجوع پیدا می‌کنند.

🔹 به هر حال ما می‌دانیم که طلاب عمومی نمی‌توانند تمام مطالب مکاسب را فقط در ۴ سال با استاد بخوانند. مسلما برخی بخش‌ها خوانده نمی‌شود و طلاب هم بعد از مدتی که متن شیخ را با دقت خواندند، می‌توانند بقیه بخش‌ها را خودشان درک کنند.

🔸 در جلسه شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران حجت الاسلام والمسلمین مجتبی فاضل به مدیریت حوزه های علمیه خواهران منصوب شد.

📋 سوابق وی:

 حجت‌الاسلام والمسلمین فاضل پیش از این، سوابق ذیل را در کارنامه خود دارد:

➖ معاونت آموزش حوزه‌های علمیه خواهران

➖ مسئولیت مرکز امور صیانتی حوزه‌های علمیه برادران

➖ عضویت در مجمع عمومی جامعه مدرسین

➖ مدیریت مؤسسه آموزش عالی حوزوی تربیت مدرس

➖ مدیریت مدرسه سطح عالی امام سجاد(ع)

➖ مدیریت حوزه علمیه فیضیه مازندران

➖ مدیریت پژوهش مؤسسه شیعه‌شناسی

➖ استاد و ممتحن سطوح عالی و خارج حوزه

➖ و سردبیری مجله اخبار شیعیان 

📅 معارفه:

🔹 مراسم معارفه مدیر جدید حوزه‌های علمیه خواهران روز شنبه ۱۲ شهریورماه ۱۴۰۱ ساعت ۱۰ صبح در سالن آیت‌الله شرعی (ره) مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران واقع برگزار می‌شود.

📌 مناهج:

حوزه‌های علمیه خواهران مسائل روی زمین مانده بسیاری دارد که متأسفانه تا کنون تدبیر نشده‌اند؛ طبیعتاً حل این مسائل نیازمند شناخت مسائل، برنامه‌ریزی قوی، نظارت منسجم و مستمر، استفاده از مدیران و عوامل قوی، همراهی با اساتید و بدنه حوزه در پذیرش انتقادات و پیشنهادات با چاشنی #سعه_صدر است.

امیدواریم مدیر جدید حوزه‌های خواهران بتواند در حل مسائل و چالشهای پیش رو موفق باشد.

وضعیت امروز حوزه‌های خواهران، کارنامه‌ی مدیران سابق است؛ ۴ سال آینده نیز روشنگر کارنامه حجت‌الاسلام فاضل خواهد بود؛ امید است کارنامه مقبولی باشد.

🎥 چه کسی چشم فتنه عراق را کور کرد؟

📝 گلایه از انفعال پلیس

🔸 روحانی مضروب گفته: هنگام برگشت از مسجد حجت الاسلام حیدری امام جماعت مسجد کوچه رهبر را دیدم که با تلفن همراه صحبت می کرد، بنده هم داخل خودرو بودم دست بلند کرده و سلام کرد، ناگهان دو جوان بدون علت با لوله آهنی به وی حمله ور شده به سر و صورتش کوبیدند و مورد ضرب و شتم قرار دادند.

 که گویا بیهوش شد.

🔹 پایین آمدم تا جلویشان را بگیرم که من را هم مورد ضرب و شتم قرار دادند و از ناحیه دست مجروح ساختند و به زمین افتادم.

♨️ جای بسی تأسف از مامور نیروی انتظامی است که وقتی گفتم در داخل خانه پنهان شده اند با بی تفاوتی در جوابم گفت، اجازه بده گزارشم را تکمیل کنم بعد می روم و دستگیرشان می‌کنم. ولی هیچ اقدامی نکرد.

📌 مناهج:

طلاب و روحانیون انتظار دارند مسؤولین حوزه با جدیت مسأله را پیگیری کنند؛ هم مجرمین شناسایی شوند و به مجازات برسند، هم از پلیس مربوط اگر انفعال و خطایی داشته شکایت شود.

🔹 اینها ابتهاج دنیوی می‌آورد!

📌 مناهج:

مراقبه این عالم بزرگوار برای آحاد حوزویان درس‌آموز است؛ چه طلاب، چه اساتید، چه مسؤولین حوزه و چه آنها که سودای مرجعیت دارند...

بسم الله الرحمن الرحیم

درگذشت عالم فرزانه جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای حاج سید حسن مصطفوی رحمة‌الله‌علیه را به خاندان گرامی و شاگردان و ارادتمندان ایشان تسلیت عرض میکنم. 

تحقیق و تدریس در علوم عقلی و فلسفه‌ی اسلامی برجسته‌ترین فعالیت علمی این روحانی انقلابی و پر تلاش بود که در کنار اشتغالات فرهنگی و مردمی، کارنامه‌ئی وزین برای آن بزرگوار پدید آورده بود. 

از خداوند متعال پاداش بزرگ و رحمت و مغفرت برای ایشان مسألت میکنم.

سیدعلی خامنه‌ای

۸ شهریور ۱۴۰۱

💻 Farsi.Khamenei.ir

🖋 علی مهدوی 

🔸 آیت الله اعرافی برای دو سال دیگر در مدیریت حوزه‌های علمیه ابقا شدند. این یعنی با سررسید مدیریت ایشان در دو سال دیگر، آیت الله اعرافی برای هشت سال مسؤولیت سنگین مدیریت حوزه‌ها را برعهده گرفته‌اند.

طبیعتا هشت سال فرصت کمی نیست؛ اما با توجه به اینکه مشخص نیست ایشان پس از این دوره، آیا مدیر باقی خواهند ماند یا خیر، چند نکته شایان ذکر است:

1⃣ اولا؛ لازم است هرچه زودتر سعی کنند تأثیرات ملموس مدیریت خود را برای بدنه حوزه‌های علمیه که همان طلاب و اساتید باشند عینی‌تر کنند. گرچه کارهایی انجام گرفته است؛ اما این زیبنده نیست که درباره یک مدیر، مدام گفته شود عمر مدیریتی وی صرف سندنویسی شد و خیلی از اسناد به اجرا نرسیدند! 

طبعا هیچ تضمینی نیست که مدیر بعدی هم به اسناد مدیریتی ایشان پایبند باشد!

2⃣ ثانیا؛ ظاهراً کثرت مشغله آیت الله اعرافی و پرداختن به امور مختلف و گسترده باعث شده بسیاری از امور را از طریق واگذاری به افراد و مجامع مختلف پیگیری کنند و جلو ببرند که طبعا راه دیگری هم ندارد؛ اما امیدواریم ایشان در مورد مدیریت استان قم تجدید نظر کنند و مسائل استان قم را رأسا دنبال کنند. 

♨️ نحوه انتصابات مدیران و مسؤولین قم، کارنامه عملکرد آنها، پاسخگویی ایشان مخصوصا طی دو سال گذشته و همچنین سوابق ابهام‌برانگیز برخی، از قوت لازم و آنچه در شأن پایتخت حوزه‌های علمیه سراسر کشور است برخوردار نیست. 

🔻 این زیبنده قم نیست که حتی در مسائل پیش‌افتاده‌ای همچون تأمین تغذیه و خوابگاه و برگزاری امتحانات شهریور و زمانبندی‌های ساده، فریاد مطالبات طلاب بلند است و سامان لازم برقرار نیست. 

❗️ما اگر نتوانیم در مدیریت استان قم، یک مدیریت تراز ارائه کنیم در کجای حوزه‌های علمیه می‌خواهیم ادعای مدیریت تمدنی داشته باشیم؟!

❇️ از گذشته هم قوت مدیریت قم توسط آیات حائری یزدی، مراجع ثلاث و آیت الله بروجردی (رحمهم الله) باعث ایجاد جاذبه در سراسر کشور می‌شد. لذا اهمیت قم، به عنوان قلب حوزه‌های علمیه جهان تشیع قابل انکار نیست.

✅ این پیشنهاد گزافی نیست که آیت الله اعرافی تمرکز خود را بر مدیریت قم قرار دهند؛ تا هم از جهت انتصابات هم برنامه‌های مختلف، استان قم به مطلوبیت و تراز برسد؛ آنگاه فضل و برتری این استان به دیگر استان‌ها نیز سرریز خواهد کرد و از هر جهت الگو بودن آن محرز خواهد شد.

💠 «به هر حال قم آن سرچشمه‌ی اصلی است و حوزه‌ی قم آن پشتوانه‌ی معنوی است برای این حرکتی که دنیا را تغییر داد، دنیا را تکان داد و همچنان این حرکت ادامه دارد و هنوز در آغاز راهیم.» (آیت الله العظمی خامنه‌ای؛ ۱۳۹۷/۱۰/۱۹)